Stígandi - 01.03.1949, Blaðsíða 78

og setjast þeim á bak öðru hvoru. Síðan þetta hrossakyn kom fyrst
að Einarsstöðum, nál. 1890, liefir það aðallega verið í nmsjá
tveggja manna, Jóns Ólafssonar og Jóns Haraldssonar, þess er
þenna þátt hefir ritað. Að forrni til er ritgerð Jóns ættarskýrsla,
en náin kynni af hverju hrossi og hlýhugur til hvers eins þeirra
gefur skýrslunni yl og angan. Ungur átti ég heima á Einarsstöðum
í 7 ár og síðan um 20 ár í næsta nágrenni við Einarsstaði, og eitt
þessara F.inarsstaðahrossa, Grárii, var eign föður míns. Mér finnst
ég því geta dærnt um þessa skýrslu Jóns af kunnugleik, og tel ég
hana mjög hófsamlega og rétta í öllum aðalatriðum.
Tvennt láta menn sig mestu varða um þessar bækur (eins og
reyndar flestar aðrar): skemmtun og sannindi. Skennntun af þeim
hafa allir, senr yndi hafa af hestum, og auk Jress munu fjölmargir
hafa gaman af beztu þáttum Asgeirs og Sigurðar S. Bjarklinds
vegna þeirrar frásagnargleði og hrifningar, er þar kemur fram.
Málfar og stíll Asgeirs er og víða til mestu prýði vegna skýrleika
og orðauðgi.
En hvað um sannindin? Þess ber auðvitað að gæta, að hér eru
Jjað hestamenn, sem á pennanum halda, og ósjálfrátt. snúa þeir
máli sínu fyrst og fremst til hestamanna, enda mun þeim innst
inni finnast aðrir tæplega viðmælandi um þessi efni. Hestamenn
hafa að verulegu leyti sitt sérstaka mál, þegar þeir ræða um liugð-
arefni sín, orð þeirra fá sérstakt gildi, Jregar um þau er rætt. Öðr-
um finnst Jjví líkast, sem Jjeir séu ofurlítið „hýrgaðir", og víst eru
þeir, hvenær sem Jreir komast í essið sitt, „undir áhrifum" góð-
hesta sinna. Þetta leiðir þá alltaf til ofurlítilla öfga, en í sinn hóp
kunna þeir jafnan að draga frá og leggja við fyrir því, sem ofmælt
kann að verða eða vanmælt af Jjeim sökum. Hitt er Jró meira, að
Jjeir finna betur, skilja og rneta allt það, er hestana varðar, en aðr-
ir menn. Þrátt fyrir smáöfgar verður því mælistika þeirra sannari
en annarra, ef þeir eru samvizkusamir í mati sínu og frásögnum.
Vissulega er það auðfundið, að Ásgeir frá Gottorp er „undir á'hrif-
um“ góðhestanna, og allir þeir, er að bókunum um horfna góð-
hesta standa. Sumar lýsingarnar eru jafnvel ritaðar eins og í fagn-
aðarvímu. En bezt gæti ég trúað, að það hafi sjaldan leitt Ásgeir
lengra en til þess að glæða næmið fyrir því, sem raunverulega var
til, og alltaf er liann vel minnugur þess, að fleiri geta verið til frá-
sagnar um þau stórmerki, sem hann er að skýra frá.
Fæsta Jjá hesta, sem Ásgeir lýsir, hefi ég þekkt, og get lítið dæmt
um trúleika frásagna hans af kunnugleika mínum. Hins vegar
] 48 stÍgandi