Stígandi - 01.03.1949, Page 47

Af öllu, sem nú er sagt, held ég að leiði með mikilli vissu, að
þar er engin ástæða lengur til þess að efast urn, að bæði Ketill
liængur og Skallagrímur liafi eignað sér allt það land, sem Egils
saga, Sturlubók og Hauksbók eigna þeim, hvað sem seinna hefur
orðið úr því. En þá hafa það ekki einungis verið þeir Ingólfur
Arnarson og Helgi liinn magri, sem numið hafa langtum meira
land, en þeir réðu yfir seinna meir, lieldur þeir fjórir saman, og
mörg atriði í sögu stærstu landnámanna verða þá ljósari. Eg ætlá
því að taka þetta mál stuttlega upp aftur.
Fyrst skal ég þó benda á einkennilegt atriði, sem snertir Há-
mund heljarskinn og Gálm á Gálmaströnd. Hámundur lagði allt
larid, sem Gálmur hafði numið, undir sig, frá Þorvaldsá inn til
Reistarár, og auk þess ströndina bæði þar fyrir utan, milli Svarf-
aðardals og Þorvaldsár, og fyrir innan, milli Reistarár og Hörgár.
Gálmur átti son, Þorvald að nafni, sem hafði búið í Þorvaldsdal.
En Hámundur lét hann flytja burt þaðan og gaf honum hinn
innri hluta landnáms síns, sem ekki hafði verið eign föður hans
(drá Reistará til Hörgár). Það lætur nærri að hugsa, að þetta atvik
geti varpað einhverju ljósi á þær hugmyndir, sem landnámsmenn
liafa haft um eignarréttindi á landi, sem nurnið var að heimild-
arlausu, ef til vill svo, að frekar hefði þótt hætt við kröfum frá
liendi Þorvalds, sem taldar voru löglegar, ef hann hefði búið á-
fram í landi, sem hann mátti þykjast eiga að réttu eftir föður sinn.
Eins og bent liefur verið á í fyrri hluta þessarar greinar, hafa
Ingólfur Arnarson, Helgi bjóla og Örlygur hinn gamli numið
sama land, Esjubergslandið, hver af öðrum. Hið sama hefur gerzt
í landnámi Ketils hængs. Land bæði Ketils aurriða og Orms hins
auðga í Landsveit höfðu numið á undan þeim fyrst Ketill hæng-
ur og þá Ketill hinn einhendi. Svipað hefir þó einnig farið í
Svarfaðardal og á Gálmaströnd. Svarfaðardal eignaði sér fyrstur
Helgi hinn magri, næst honum Ljótólfur goði — það er þó óvíst,
hvort það var allur dalurinn — og síðast Þoi'steinn svarfaður,
Gálmaströnd gálmur, Hámundur heljarskinn og Helgi hinn
magi'i. Röðin er hér þó ekki örugg. Þrisvar numinn var þar að
auki Hjaltadalur í Skagafirði. Hann námu Sléttu-Björn, Kol-
beinn Sigmundsson og Hjalti Þórðarson.
Þar sem eg talaði um takmörk landnáma, hef eg ekkert minnzt
á það, hvað þau muni hafa náð langt upp til fjalla. Þar sem heim-
ildirnar taka ekki fram annað, má telja líklegast, að landnámin
hafi.náð allt upp að vatnaskilunum. Þar sem Helgi hinn magri
STÍGANDI 117