Stígandi - 01.03.1949, Blaðsíða 49

Ingólfur hafi í fyrstunni ekki ætlað sér að láta þetta svæði af
hendi.
Hve mikið land KetiII hængur hefur áskilið sér og mönnum
sínum, er ekki fullljóst. Ég tel líklegt, að það hafi í fyrstunni að-
eins verið svæðið milli Eystri Rangár og Hróarslækjar, sem Land-
námabók kallar að hann hafi eignað sér einkum og talað var um
að framan, en ekki hitt svæðið sunnan Rangár, sem hann „lagði
ok undir sik“ og flestir synir hans bjuggu á um síðir. Það hefur
þá verið mjög lítið land, en gott.
Helgi hinn magri og synir hans tveir hafa aftur haft miklu
meira land undir sér. Það er þó mjög vafasamt, hvort þannig
hefur verið frá upphafi. Það má vel vera, að Helgi hafi í fyrst-
unni ætlað öðrum syni sínum bú sitt í Kristnesi eftir sína daga,
en ekkert land austan árinnar, eða jafnvel báðurn þeim bústaði
þar vestanmegin.
Með stóru kjarnsvæðin stærstu landnámanna hlaut að fara svip-
að og með landnámin sjálf. Svo sem Jreir rnenn, sem nú var talað
um, höfðu eignað sér miklu rneira land en Jreir höfðu að gera
með og fengu ráðið yfir,.þegar fram leið, hefur einnig hitt landið,
sem þeir höfðu áskilið sjálfum sér og skylduliði sínu, reynzt flest-
um þeirra eða öllum of mikið. Það er eðlilegt, að þeir fóru í þessu
einnig í öfgar, nieðan Jreir voru ókunnugir öllum aðstöðunum,
en tóku þá seinna Jrað ráð, að farga Jreim hlutum kjarnlands
síns, sem þeir þóttust mega rnissa, svo framarlega sem þeim heppn-
aðist það. Því að það hefir verið erfitt, eins og ég hefi skýrt frá
áður, að selja land eða gefa Jrað burt, nerna nákomna menn liafi
borið að garði, sem leituðu bólfestu. Hrafn, sonur Ketils hængs,
seldi Þorgeiri Ásgrímssyni, sem kom út seint á landnámsöld,
mesta og bezta hluta landsins, sem faðir hans hafði eignað sér
einkum. Það getur þó vel verið, að Hrafn hafi gert það mest af
því, að bræður hans kusu heldur að búa sunnan Rangár. Svo
þykir mér og sennilegt, að Helgi hinn magri hafi gefið Hámundi
heljarskinni, sem fyrst bjó úti á ströndinni, landið milli Merki-
gils og Skjóldalsár fyrst, þegar hann vissi, að hann þurfti þess ekki.
Þá hefði kjarnland hans í upphafi verið Jreim mun stærra. Þessi
minnkun Jress getur þó aftur staðið í sambandi við þá ákvörðun
sona hans, að búa á öðrum stöðum. Þetta er þó allt mjög óvíst,
og eins, hvort nokkuð svipað hefur gerzt í landi Ingólfs Arnar-
sonar. En víst er, að hin miklu búlönd, sem bæði Geirmundur
STÍGANDI J J 9