Læknablaðið - 15.05.2004, Blaðsíða 37

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
Ágrip erinda
E - 1 Blinduð slembirannsókn á botnlangatöku með
kviðsjá og opinni botnlangatöku hjá sjúklingum með
staðfesta botnlangabólgu
Fritz H. Berndsen'. Ann-Cathrin Moberg2, Ingrid N. PalmquisL,
Ulf Petersson2, Tim Resch2, Agneta Montgomery2
'Handlækningadeild Sjúkrahúss Akraness, 2skurðdeild háskóla-
sjúkrahússins í Malmö
Inngungur: Kviðarholspeglun er örugg og nákvæm í greiningu
bráðrar botnlangabólgu. Auk þess getur hún verið hjálpleg við að
ákveða staðsetningu holskurðar og þannig auðveldað opna aðgerð
og minnkað skurðsár. Tilgangur rannsóknarinnar var að bera sam-
an botnlangatöku með kviðsjá og hefðbundna opna botnlangatöku
með tilliti til bata eftir aðgerð.
Efniviður og aðferðir: 163 sjúklingar nteð bráða botnlangabólgu,
staðfesta með kviðarholspeglun, voru slembaðir til kviðsjárað-
gerðar (KA) eða opinnar aðgerðar (OA). Sjúklingur og starfsfólk
skurðdeilda voru blinduð fyrir tegund aðgerðar. Kannaður var full-
ur bati eftir aðgerð en einnig aðgerðartími, fylgikvillar, legutími og
hreyfigeta sjúklinga 7-10 dögum eftir aðgerð.
Niðurstöður: Fullur bati náðist 9 dögum eftir kviðsjáraðgerð og 11
dögum eftir opna aðgerð (p=0,19). Aðgerðartími var 55 mínútur
fyrir kviðsjáraðgerð og 60 mínútur fyrir opna aðgerð (p=0,42).
Tíðni fylgikvilla var 9% eftir kviðsjáraðgerð og 11% eftir opna
aðgerð (p=0,69). Legutími var 2 dagar hjá báðum hópum (p=0,19).
Sjúklingar sem fóru í kviðsjáraðgerð höfðu betri hreyfifærni 7-10
dögum eftir aðgerð en sjúklingar eftir opna aðgerð (p=0,04).
Ályktanir: Bati reyndist sambærilegur eftir kviðsjáraðgerð og opna
aðgerð hjá sjúklingum með staðfesta botnlangabólgu með greining-
arspeglun. Tímalengd aðgerðar og fylgikvillar voru sömuleiðis sam-
bærilegir. Greiningarspeglun er örugg og nákvæm aðferð til grein-
ingar bráðrar botnlangabólgu. Sjúklingar sem gengust undir kvið-
sjáraðgerð voru fljótari að ná upp hreyfigetu eftir aðgerð.
E - 2 Tíöni endurtekinna nárakviöslita er sambærileg 5
árum eftir kviösjáraögerð (TAPP) og Shouldice aögerð
Fritz H. Berndsen1, Dag Arvidsson2, Lars Göran Larsson1, Carl-
Eric Leijonmarck4, Gunnar Rimback5, Claes Rudberg6, Sam Smed-
berg7, Leif Spangen8, Agneta Montgomery''
Skurðdeildir: 'Sjúkrahúss Akraness, 2Karolínska sjúkrahússins,
Stokkhólmi, 3Háskólasjúkrahússins í Örebro, 4St. Görans sjúkra-
húsi, Stokkhólmi, 5Sjúkrahúsinu í Frölunda, "Sjúkrahúsinu í Vaster-
ás, 7Sjúkrahúsinu í Helsingborg, “Sjúkrahúsinu í Karlstad, 'Háskóla-
sjúkrahúsinu í Malmö
Inngangur: Á síðustu 10 árum hafa orðið miklar breytingar á með-
ferð nárakviðslita og nýjar skurðaðgerðir komið fram á sjónarsvið-
ið. í flestum tilvikum er um að ræða aðgerðir þar sem notast er við
net til að styrkja kviðvegginn og er netinu komið fyrir með opinni
aðgerð (t.d. Lichtenstein aðgerð) eða með kviðsjáraðgerð (TAPP/
TEPP aðgerð). Tilgangur þessarar rannsóknar var að bera saman
tíðni endurtekinna kviðslita fimm árum annars vegar eftir TAPP
aðgerð, þar sem kviðslitið er fjarlægt og neti komið fyrir á innvegg
kviðarhols með kviðsjáraðgerð (Trans-Abdominal PrePeritoneal),
og hins vegar hefðbundna opna Shouldice aðgerð án nets.
Efniviður og aðferðir: 1183 karlar með nárakviðslit öðru megin
(endurtekin kviðslit ekki tekin með) voru slembaðir í TAPP eða
Shouldice aðgerð. Óháður sérfræðingur fylgdist með skurðaðgerð-
unum hjá 22 af 25 skurðlæknum í rannsókninni og gaf þeim einkunn
fyrir framkvæmd aðgerðarinnar. Skráð var ASA-flokkun, aðgerð-
artími og fylgikvillar í og eftir aðgerð svo og verkir eftir aðgerð og
hreyfifærni. Alls var 920 af 1183 sjúklingum fylgt eftir með læknis-
skoðun eftir fimm ár.
Niðurstöður: Tíðni endurtekinna kviðslita fimm árum eftir aðgerð
var 6,6% í TAPP hópnum og 6,7% í Shouldice hópnum (p=0,78).
Sjúklingar í ASA-flokki II og III voru í aukinni hættu á að fá
endurtekið kviðslit, miðað við sjúklinga í ASA-flokki I, í báðum
hópum. Miklir verkir fyrst eftir aðgerð reyndist áhættuþáttur fyrir
endurteknu kviðsliti í Shouldice-hópnum. Samband var á milli færni
(einkunnar) skurðlæknis og tíðni endurtekinna kviðslita (correla-
tion coefficient: -0,520, p=0,02).
Ályktanir: Tíðni endurtekinna kviðslita er sambærileg fimm árum
eftir TAPP og Shouldice aðgerð. Árangurinn var ásættanlegur en
þó er tíðni endurtekinna kviðslita í báðum hópum hærri en best
gerist á sérhæfðum stofnunum. Sjúklingar sem eru veikir fyrir eru í
aukinni hættu að fá endurtekið kviðslit miðað við þá sem eru alveg
frískir. Samband var á milli færni (einkunnar) skurðlæknis og tíðni
endurtekinna kviðslita og er þetta í fyrsta skipti sem sýnt er fram á
slíkt samband í tengslum við nárakviðslitsaðgerðir.
E - 3 Heilahimnubólga af völdum baktería á íslandi 1990-
2000
Halla Halldórsdóttir1, Kristinn Sigvaldason2, Hugrún Ríkarðsdótt-
ir\ Hjördís Harðardóttir4, Aðalbjörn Þorsteinsson2
'Karolínska sjúkrahúsið, Stokkhólmi, 2svæfinga- og gjörgæsludeild,
3smitsjúkdómadeild og 4sýklafræðideild Landspítala
Inngangur: Heilahimnubólga af völdum baktería getur verið lífs-
hættuleg og leggst oft þungt á böm og ungt fólk. Alvarlegir fylgi-
kvillar geta komið upp, svo sem fjölkerfabilun og heilaskemmdir af
völdum hækkaðs innankúpuþrýstings. Tafir á greiningu og ónóg
meðferð auka líkur á alvarlegum fylgikvillum. Gjörgæslumeðferð
er mikilvægur þáttur í meðferð alvarlegra sýkinga af þessu tagi. I
aftursýnni rannsókn, sem spannar 11 ára tímabil (1990-2000) og nær
til allra þekktra tilfella á landinu, var sérstaklega kannaður árangur
af gjörgæslumeðferð og hvaða þættir tengjast dauða.
Efniviður og aðgerðir: Leitað var í sjúkraskrám LSH og FSA og
einnig í skrám sýklafræðideildar LSH að öllum sem höfðu fengið
greininguna „heilahimnubólga af völdum baktería“ á þessu tíma-
bili. Börn yngri en 1 árs voru ekki tekin með. Greining var byggð á
jákvæðri ræktun úr mænuvökva. í átta tilfellum var mænuvökva-
ræktun þó neikvæð en öll klínísk mynd samræmdist heilahimnu-
bólgu af völdum baktería.
Niðurstöður: Á tíntabilinu greindust 174 sjúklingar með heila-
himnubólgu af völdum baktería. Árleg tíðni sjúkdómsins lá á milli
Læknablaðið 2004/90 401