Læknablaðið - 15.05.2004, Qupperneq 43

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
venja að gefa vökva í æð sem hefur svipað osmólarítet og utan-
frumuvökvinn. Notaðar eru ísótón lausnir með blöndu af natríum-
söltum og glúkósu. Frítt vatn myndast þegar líkaminn brennir sykr-
inum. Ef þvagútskilnaður er tregur, eins og t.d. ef ADH er hækkað,
þynnir þetta fría vatn utanfrumuvökvann og veldur lækkun á Na+
styrk. Með aftursýnni könnun var kannað hvort samband var milli
vökvameðferðar og hyponatremíu.
Efniviður og aðferðir: I gögnum rannsóknarstofu Landspítalans
voru fundin börn (0-18 ára) sem mælst höfðu með Na+ í blóði <130
mmól/L á árunum 1999-2003. Sjúkraskrár þeirra voru síðan skoð-
aðar og fundin börn með hyponatremíu eftir aðgerðir. I viðmiða-
hóp voru síðan valin börn sem fóru í svipaða aðgerð og fengu ekki
hyponatremíu. Borin var sarnan vökvameðferð hjá hópunum og
fundið hvað gefinn vökvi myndaði mikið frítt vatn.
Niðurstöðun Alls fundust 90 börn með hyponatremíu. Af þeim höfðu
14 hypoatremíu eftir aðgerðir. Hóparnir voru misleitir hvað varðaði
aldur og tegund aðgerða. Athyglisvert er að þrjú bamanna höfðu
fengið lyfið Octostim® (ADH hliðstæða) vegna blæðinga eftir töku
hálskirtla. Hyponatremía kom nánast alltaf fram daginn eftir aðgerð.
Tilfellahópurinn fékk meira frítt vatn í aðgerð, 10,7 ml/kg á móti 4,2
ml/kg. Að loknum fyrsta sólarhringnum var munur enn til staðar, 40,9
ml/kg á móti 30,5 ml/kg. Pessi munur var þó ekki marktækur.
Ályktun: Árlega greinast nokkur börn með hyponatremíu á íslandi.
Greinilega er um að ræða vandamál sem vert er að rannsaka betur
með framskyggnri rannsókn. Ástæða er til að mæla natríum oftar
en gert er og hugsanlega endurskoða viðtekna vökvagjöf.
E - 17 Algengi slitgigtar og liöþófaskemmda í hnjám hjá
slökkviliösmönnum á Akureyri
Hjörtur Fr. Hjartarson, Þorvaldur Ingvarsson
Bæklunardeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
Tilgangur: Slitgigt í hnjánt er algengur sjúkdómur. Það hefur vakið
athygli að slökkviliðsmenn á Akureyri virðast hafa háa tíðni slit-
gigtar í hnjám og rof í liðþófum. Til að varpa ljósi á þetta var tíðni
slitgigtar og liðþófaáverka í hnjám könnuð hjá slökkviliðsmönnun-
um og borin saman við samanburðarhóp sem fengin var úr þjóð-
skrá.
Efniviður og aðferðir: Að fengnu leyfi Vísindasiðanefndar FSA og
Persónuvemdar var núverandi og fyrrverandi starfsmönnum Slökkvi-
liðs Akureyrar sendur spurningalisti sem m.a. innihélt spurningar um
einkenni slitgigtar í hnjám, hvort röntgenmyndir hefðu verið teknar af
hnjám, liðspeglanir, atvinnuþátttöku ásamt fleiru. Til samanburðar
voru valdir jafnmargir einstaklingar úr þjóðskrá og þeim sendur sami
listi. Þeir einstaklingar sem gengust við einkennum slitgigtar í hnjám
voru kallaðir til viðtals og beðnir um að svara sérhæfðum spurninga-
lista (KOOS score) sem er talið gott mælitæki fyrir slitgigt í hnjám. Að
auki voru sjúkraskrár og gögn frá myndgreiningardeild athuguð með
skipulögðum hætti og kannað hverjir væru með slitbreytingar í hnjám
og liðþófaáverka.
Niðurstöður: Alls fengu 90 einstaklingar senda spurningalista sem
skiptust jafnt á hópana tvo. Þrjátíu og fimm slökkviliðsmenn svör-
uðu (78%) en 30 úr samanburðarhópnum (67%). Af þeim 35 sem
svöruðu því játandi að þeir hefðu einkenni um slitgigt í hnjám var
21 (58,3%) slökkviliðsmaður en 15 (41,7%) úr samanburðarhópn-
um. Fleiri slökkviliðsmenn höfðu gengist undir liðspeglanir, eða níu
(69,2%) á móti fjórum (30,8%). Alls höfðu níu einstaklingar slit-
gigt, þar af sex (66,9%) slökkviliðsmenn og þrír (33,3%) úr saman-
burðarhópnum. Algengi slitgigtar í hnjám hjá slökkviliðsmönnum
er því 17,6% á móti 10% hjá samanburðarhópnum (p>0,10). Hóp-
arnir voru sambærilegir með tilliti lil kyns, aldurs og BMI. Meðal-
aldur þeirra sem svöruðu var um 45 ár og BMI 26,9. Sjö höfðu rof
á liðþófum og af þeim voru fimm (71,4%) slökkviliðsmenn en tveir
(28,6%) úr viðmiðunarhóp (P=0,473).
Umræða: Niðurstöðurnar gætu bent til þess að tíðni liðþófaskemmda
og slitgigtar í hnjám sé hærri hjá slökkviliðsmönnum en almennl
gerist. Þeir fá áverka á liðþófa sem gæti verið tengt atvinnu þeirra,
t.d. miklum burði í sjúkraflutningum eða ströngum æfingunt. í ljósi
þess að niðurstöður eru ekki tölfræðilega marktækar þyrfti að gera
rannsókn nteð fleiri þátttakendum, til dærnis slökkviliðsmönnum á
höfuðborgarsvæðinu, til að staðfesta þessar niðurstöður.
E - 18 Sjúklingar meö lærleggshálsbrot hafa ekki slit í
mjöðmum
Þorvaldur Ingvarsson', Elvar Örn Birgisson‘,Ólafur Ingimarsson2,
L Stefan Lohmander2
‘Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri, 2háskólasjúkrahúsið í Lundi,
Svíþjóð
Tilgangur: Að finna algengi slitgigtar í mjöðmum sjúklinga sem
hafa mjaðmabrotnað(lærleggshálsbrot-lærhnútubrot) og bera það
saman við ætlað algengi slitgigtar í mjöðm.
Efniviður og aðferðir: Allir sjúklingar með mjaðmabrot sem voru
meðhöndlaðir á bæklunardeild FSA á árunum 1982-1994. Allar fá-
anlegar röntgenmyndir af mjöðmum þessara sjúklinga voru skoð-
aðar og metnar á eftirfarandi hátt. Tegund brots var skráð svo og
liðbil metið á quantitative and qualitative hátt (mm, K&L and
Burnet et al.). Slitgigt í mjöðm var greint ef minnsta liðbil var minna
eða jafnt og 2,5 mm eða ef K&L var hærra eða jafnt og II-stig.
Niðurstöðun Af 355 sjúklingum með mjaðmabrot var mögulegt að
fynna og meta myndir af 325 sjúklingum eða 650 mjaðmir. Meðal-
aldur sjúklinga við brot var 80 ár. Algengi slitgigtar í mjöðm hjá þeim
sem höfðu lærleggshálsbrotnað var 6,2% en ætlað algengi er 26%
(p<0,001). Flestir sjúklingana sem greindust með slitgigt í mjöðm
mældust með liðbil rninna eða jafnt og 2,5 mm en höfðu ekki önnur
einkenni slitgigtar, svo sem merki um beinauka eða blöðrur í beini.
Ályktun: Algengi slitgigtar í mjöðm er marktækt minni í sjúklingum
nteð mjaðmabrot heldur en búast mátti við. Meirihluti sjúklinga með
slitgigt í mjöðm hafði ekki önnur merki sjúkdómsins en lækkað liðbil.
Þessi niðurstaða styrkir þá tilgátu að sjúklingar með slitgigt í
mjöðm hafi ekki beingisnun og að mismunandi erfðaþættir geti
legið þar til grundvallar.
E - 19 Faraldsfræði Osteochondritis Dissecans á
upptökusvæöi Fjóröungssjúkrahússins á Akureyri (FSA)
Hjálmar Þorsteinsson', Halldór Benediktsson2, Þorvaldur Ingvarsson'
Læknablaðið 2004/90 407