Læknablaðið - 15.05.2004, Qupperneq 44

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
'Bæklunarskurðdeild og 2myndgreiningardeild Fjórðungssjúkrahúss-
ins á Akureyri
Inngangur: Osteochondritis Dissecans (OCD) er algengasta orsök
liðmúsa í hnélið. Algengast er að OCD komi fram í hnélið en þó
getur sjúkdómurinn lagst á alla liði. Faraldsfræðilegar rannsóknir
hafa leit í ljós að OCD er algengastur meðal drengja en þó er lítið
vitað um algengi sjúkdómsins.
Efniviður og aðferðir: Gerð var tölvuleit að greiningarnúmerum
OCD í sjúkraskrám FSA og þannig fundnir þeir einstaklingar sem
greindir höfðu verið með OCD á bæklunarskurðdeild og mynd-
greiningardeild FSA yfir 10 ára tímabil, frá 1993 til 2003. Einnig var
leitað að þeim einstaklingum sem höfðu fengið greininguna OCD á
bæklunardeild FSA frá stofnun hennar árið 1982. Farið var yfir
sjúkraskrá þessara einstaklinga svo og voru röntgenmyndir skoð-
aðar. Allar röntgenmyndir voru skoðaðar og mældar af sama sér-
fræðingnum í myndgreiningu svo og sanra bæklunarskurðlæknin-
um. Skráð var í hvaða lið sjúkdómurinn væri svo og staðsetning inn-
an liðar. Einnig var skemmdin stiguð samkvæmt skilmerkjum
Berndt og Harty.
Niðurstöður: Á 10 ára tímabili frá 1993 til 2003 greindust alls 24 ein-
staklingar með OCD. Þar af voru 19 með OCD í hné og einn þeirra
í báðum hnjám. Aldursstaðlað algengi í aldurshópnum undir 34 ára
reiknast því 1,65/1000. Meðalaldur við greiningu var 18 ár og 4 mán-
uðir (aldursbil 9 ár og 7 mánuðir til 32 ár og 8 mánuðir). Algengi
meðal karlmanna var 2,17 sinnum meira en meðal kvenna. Fimm
reyndust hafa OCD í ökklalið og þar af einn þeirra í báðum ökkla-
liðum.
Á tímabilinu frá 1982 til 2003 korrtu alls 54 einstaklingar til grein-
ingar eða nreðhöndlunar á OCD á bæklunardeild FSA, 41 vegna
OCD í hné, þar af sex með í báðum hnjám, níu vegna OCD í ökkla
þar af einn með í báðum ökklum og fjórir með OCD í olnboga. Af
þeinr sem greindust með OCD í hné reyndust 58% vera á klassísk-
um stað innan liðarins, 29% á útvíkkuðum klassískum stað og 13%
á hliölæga kolli lærbeins. Við stigun sjúkdómsins í hné greindist
enginn á stigi 1,30% á stigi II, 26% á stigi III og 43% á stigi IV.
Ályktanir: OCD er sjaldgæfur sjúkdómur sem getur valdið sársauka
og skerðingu athafna, einkum hjá drengjum og ungum karlmönn-
um. Rannsókn þessi á faraldsfræði sjúkdómsins gefur sambærilega
niðurstöðu varðandi kynjadreifingu sjúkdómsins og erlendar rann-
sóknir hafa sýnt. Algengi OCD hefur ekki verið lýst áður á íslandi
né er okkur kunnugt um að það hafi verið gert í öðrunr löndum.
Okkur er kunnugt um að í rannsókninni voru systkini með OCD í
hnjám. Þetta vekur upp spurningu um hvort stökkbreyting í matr-
iln-3 geni sem nýlega hefur verið lýst geti verið hluti af meingerð
Osteochondritis Dissecans.
E-20 Neöanrásaraðgerðir: Samanburðarrannsókn á
Mathieu- og Snodgrassaögerð
Sonja Baldursdóttir', Kristján Óskarsson2, Þráinn Rósmundsson2
'Læknadeild Háskóla íslands, 2skurðdeild Barnaspítala Hringsins
Inngangur: Neðanrás er einn algengasti meðfæddi gallinn á þvag-
og kynfærum drengja. Hann orsakast af ófullkomnum samruna
kynfellinga á 8.-16. viku fósturþroska þannig að þvagrásaropið opn-
ast kviðlægt á typpinu eða spöng. Mathieuaðgerð var notuð til að
gera við gallann á íslandi til ársins 2001 en þá var skipt yfir í Snod-
grassaðgerð.
Markmið: Að bera saman árangur aðgerðanna með tilliti til fylgi-
kvilla og virkni.
Efniviður og aðferðir: Við lok ársins 2003 hafði 21 drengur farið í
sína fyrstu neðanrásaraðgerð að hætti Snodgrass. Til samanburðar
voru jafnmargir drengir sem höfðu farið í Mathieuaðgerð. Úr
sjúkraskrám voru skráðar upplýsingar um aldur við aðgerð, fylgi-
kvilla, legulínra og niðurstöður þvagflæðimælinga. Samanburður
var gerður með kí-kvaðrat og t-prófi.
Niðurstöður: Ekki var marktækur nrunur milli aðgerðanna á nein-
um þeirra þátta sem skoðaðir voru. Meðalaldur við Mathieuaðgerð
var 3,8 ár (miðgildi 4 ár) og meðallegutími 9,8 dagar en við Snod-
grassaðgerð 4,5 ár (miðgildi 4 ár) og meðallegutími 9,5 dagar. Alls
komu upp níu fylgikvillar hjá átta sjúklingum eftir Mathieuaðgerð
og níu fylgikvillar hjá sjö sjúklingum eftir Snodgrassaðgerð.
Ályktun: Árangur af fyrstu Snodgrassaðgerðunum hér á landi er
sambærilegur við árangur Mathieuaðgerða sem framkvæmdar voru
áður. Snodgrassaðferðin er ný hér á landi og má gera sér vonir um
að árangur batni með aukinni reynslu. Snodgrassaðferðin þykir auk
þess hafa útlitslegan ávinning fram yfir Mathieuaðferðina og má því
álykta að gerð hafi verið breyting til batnaðar þegar skipt var úr
Mathieuaðferð í Snodgrassaðferð árið 2001.
E - 21 Stromaæxli í meltingarvegi (GIST) á íslandi 1990-
2003 - meinafræöi, faraldsfræði og einkenni
Geir Tryggvason1, Þórarinn Kristmundsson2, Kjartan Örvar1, Shree
Datye5, Magnús K. Magnússon3, Jón G. Jónasson1, Hjörtur G.
Gíslason2
'Meinafræðideild, 2skurðdeild og ’blóðsjúkdómadeild Landspítala,
JSt. Jósefs spítali Hafnarfirði, Tjórðungssjúkrahúsið Akureyri
Inngangur: GIST er algengasta bandvefskímæxlið (mesenchymal
tumor) í meltingarvegi. Það kemur fyrir í öllum meltingarveginum
og hefur ýmsar birtingarmyndir en sameiginlegt greiningarskilyrði
er jákvæð mótefnalitun fyrir viðtakanum c-kit. Þetta er fyrsta rann-
sóknin sem lýsir meinafræði æxla, nýgengi sjúkdómsins og einkenn-
um sjúklinga í heilli þjóð.
Efniviður: Öll bandvefskímæxli sem greinst hafa á landinu á árun-
um 1990 til 2003 voru fundin í gagnagrunnum meinafræðideilda
LSH og FSA. Öll c-kit jákvæð æxli voru skilgreind sem GIST. Farið
var yfir meinafræðisvör og sjúkraskýrslur sjúklinga. Upplýsingar
um aldur, einkenni, staðsetningu og stærð æxla og meinvarpa, dán-
arorsakir og lifun sjúklinga voru skráðar. Æxlum var skipað í fjóra
flokka (NIH) þar sem tekið var tillit til stærðar og mítósufjölda.
Niðurstöður: Alls fundust 57 GIST æxli á þessu 14 ára tímabili.
Tuttugu og fjórar konur og þrjátíu og þrír karlar. Nýgengið var 1,1 á
100.000 á ári (1,4 fyrir karla og 0,9 fyrir konur). Meðaldur sjúklinga
við greiningu var 66,9 ár (23,9-89,5 ár). Flest æxlin voru staðsett í
maga og smágirni (> 90%) en komu einnig fyrir í vélinda, botnlanga
og endaþarmi. Meðalstærð æxlanna var 4,6 cm (0,4-20 cm). Fjörtíu
og átta (84,2%) voru spólufrumuæxli. Þau voru marktækt stærri í
408 Læknablaðið 2004/90