Læknablaðið - 15.01.2005, Blaðsíða 121

1995-2004 / ÞRÓUN OFÞYNGDAR OG OFFITU
English summary
Objective: The aim of this study was to assess possible
changes in the prevalence of overweight and obesity in
lceland during the last decades. Furthermore, the poss-
ible effect of dietary changes on the observed trend in
obesity prevalence was evaluated.
Material and methods: Participants came from stages
lll-V in the Reykjavik Health Study and the Reykjavik
part of the MONICA studies from the period 1975-1994.
The age groups 45-54 years and 55-64 years were ex-
amined. Only the information from the first visit of each
person was included. The body mass index (BMI) for the
participants was calculated and the percentage of those
subjects considered overweight and obese according
to WHO standards evaluated, using 25 BMI<30 kg/nY
as the cut-off point for overweight and BMI 30 kg/m2 as
the cut-off point for obesity. Also, the observed trend in
obesity prevalence is compared to changes in diet that
have occurred in the same period.
Results: The results show that the mean weight and
height of both men and women have been increasing
during the study period. However, weight has increased
more than can be accounted for by increased height,
resulting in increased BMI. At the same time, the pre-
valence of overweight and obesity have increased, the
relative increase in obesity far exceeding the relative
increase in overweight. The prevalence of obesity more
than doubled in both age groups of women during the
study period, according to trend analyses. At the end of
the period, almost 15% (95% confidence interval (Cl),
9-22%) in the younger group of women and 25% (95%
Cl, 17-34%) in the older group were classified as obese.
In the younger group of men, the prevalence of obesity
almost doubled, while the observed increase in the older
group was not statistically significant, according to trend
analyses. The prevalence of obesity in the final period
was about 19% (95% Cl, 13-27%) and 17% (95% Cl,
11 -25%) in the younger and older groups of men, resp-
ectively.
According to the food supply statistics there have
been insignificant changes in the consumption of energy
nutrients during the period.
Conclusions: Ovenweight and obesity are becoming
more common among middle-aged men and women
in Reykjavik, during the period 1975-1994 and the rate
of increase being comparable to that observed in many
Western countries. It is urgent to respond to this probl-
em by promoting a healthier lifestyle, both with respect
to diet and physical activity.
INNÖNDUNARDUFT, R 03 A K (Styttur sérlyfjaskrártexti)
Innlhaldslýsing: Hver skammtur inniheldur: Budesonidum INN 160 míkróg og Formoterolum INN, fúmarat tvíhýdrat, samsvarandi Formoterolum INN 4,5 mlkróg og Lactosum. Ábendingar: Til reglulegrar meðferðar á astma þegar samsett
lyfjameðferð (barksteri til innðndunar og langvirkur betaön/i) á við þegar ekki næst full stjórn á sjúkdómnum með barkstera til innöndunar og stuttverkandi beta2-örva til innöndunar eftir þörfum, eða þegar full stjórn hefur náðst á sjúkdómnum með
bæði barkstera til innðndunar og langverkandi beta2-örva. Skammtar og lyfjagjöf: Lyfið er ekki ætlað til upphafsmeðlerðar á astma. Skömmtun virku efnanna I lyfinu er einstaklingsbundin og henni á að breyta til samræmis við alvarleika sjúkdómsins.
Skammti skal breyta að lægsta skammti sem heldur einkennum sjúkdómsins niðri. Skammtastærðir handa fullorðnum: 1-2 innandanir tvisvar sinnum á sólarhring. Venjulega þegar stjórn á einkennum hefur náðst með gjöf lyfsins tvisvar sinnum
á sólarhring, getur skammtaminnkun að lægsta virka skammti leitt til þess að unnt verði að gefa lyfið einu sinni á sólarhring. Skammtastærðlr handa börnum (yngrl en 12 ára): Lyfið er ekki ráðlagt bömum yngri en 12 ára. Sórstaklr sjúklingahópar:
Ekki þarf að breyta skömmtum hjá öldruðum. Fróbendingar: Ofnæmi fyrir búdesóníði, formóteróli eða innönduðum mjólkursykri. Varnaðarorð og varúðarreglur: Ráðlagt er að minnka skammta smám saman þegar meðferð er hætt. Ef sjúklingur
telur að meðferð skili ekki viðunandi árangri eða að hann þurfi meira en núverandi skömmtun samsetts lyfs, verður hann að leita læknis. Aukin notkun berkjuvíkkandi lyfs f bráðatilvikum (rescue bronichodilatores) bendir til elnunar á undirliggjandi
ástandi og krefst endurmats á astmameðferðinni. Skyndileg og áframhaldandi elnun á stjórn astma getur verið llfshættuleg og brýnt er að endurmeta meðferðina. I slíkum tilvikum skal hafa í huga þörf á aukinni meðferð með barksterum eða
hvort gefa þurfi að auki bólgueyðandi lyf til inntöku, eins og kúr með barksterum eða sýklalyfjameðferð ef sýking er til staðar. Engar upplýsingar eru fyrirliggjandi um notkun lyfsins við meðferð á bráðu astmakasti. Sjúklingum skal leiðbeina um að
hafa lyf við bráðaástandi ávallt meðferðis. Meðferð skal ekki hefja á meðan astmi fer versnandi. Eins og við á um önnur lyf til innöndunar getur komið fram berkjusamdráttur með auknum öndunarerfiðleikum strax eftir lyfjagjöf, sem er í þversögn
við verkunarhátt lyfsins. Ef alvarleg einkenni koma fram, ætti að endurmeta meðferð og veita annars konar meðferð ef nauðsyn krefur. Almenn einkenni geta komið fram við notkun hvaða barkstera til innðndunar sem er, sórstaklega við stóra
skammta sem eru gefnir til langs tlma. Þessar verkanir koma miklu sfður fram við meðferð til innöndunar heldur en þegar barksterar eru teknir inn. Hugsanlegar almennar verkanir eru m.a. bæling nýrnahettna, seinkun á vexti hjá börnum og
unglingum, minnkun á beinþéttni, vagl á auga og gláka. Það er þess vegna mikilvægt að skammtur af innönduöum barksterum só sá minnsti sem heldur einkennum niðri. Læknar ættu að fylgjast náið með vexti barna og unglinga sem fá barkstera
óháð íkomuleið og meta ávinning barksterameðferðar á móti hugsanlegri vaxtarbælingu. Ef minnsta ástæða er til að ætla að starfsemi nýrnahettna sé skerl 'eftir fyrri meðferðir með stera til inntöku, skal gæta varúðar þegar meðferð er breytt og
notkun lyfsins er hafin. Ávinningur meðferðar með búdesóníði til innöndunar er venjulega að lágmarka þðrf á sterum til inntöku, en hjá sjúklingum sem eru að hætta að nota stera til inntöku getur hættan á skertri starfsemi nýrnahettna varað I
töluverðan tíma. Sjúklingar sem áður hafa þurft á stórum skömmtum af barksterum í bráðatilvikum að halda geta einnig verið í hættu. Þessa hugsanlegu vanstarfsemi nýrnahettna til lengri tíma ætti ávallt að hafa í huga við bráðaaðstæður og
aðstæður sem líklegar eru til að geta valdið streitu og hafa verður í huga viðeigandi meðferð með barksterum. Ef umfang skertrar nýrnahettnastarfsemi er mikið getur verið nauðsynlegt að fá ráðleggingar hjá sórfræðingi við aðstæður sem líklegar
eru til að valda streitu. Til þess að lágmarka hættu á sveþpasýkingu I koki og hálsi ætti að leiöbeina sjúklingum um að skola munn með vatni eftir hverja lyfjagjöf. Samtímis meðferð með ketókónazóli og öðrum öflugum CP3A4 hemlum á að varast
(sjá Milliverkanir). Ef það er ekki mögulegt ætti tlmi á milli lyfjagjafa þessara lyfja að vera eins langur og unnt er. Lyfið á að gefa með varúð sjúklingum með ofstarfsemi skjaldkirtils, krómfíklaæxli (phaeochromocytoma), sykursýki, ómeðhöndlaðan
kallumskort, hjartavöðvakvilla með þrengingum og hjartavöðvastækkun (hypertrophic obstructive cardiomyopathy), sjálfvakin neðanósæðarþrengsli (idiopathic subvalvular aortic stenosis), alvarlegan háþrýsting, slagæðagúlp eða aðra alvarloga
hjarta- og æðasjúkdóma, eins og blóðþurrðarhjartasjúkdóm, hraðsláttartruflanir eða alvarlega hjartabilun. Varúðar skal gæta við meðferð sjúklinga með lengingu á QTc-bili. Formóteról getur valdið lengingu á QTc-bili. Hætta á alvarlegum kalíumskorti
er hugsanleg eftir stóra skammta af beta2-örvum. Samtímis meðferð með lyfjum sem geta valdið kalíumskorti getur aukið möguleikann á blóðkalíumlækkandi verkun við gjöf stórra skammta af beta2-örvum. Sérstök varúð er ráðlögð við bráðan
alvarlegan astma þar sem vefildisskortur getur aukið hættuna. Blóðkalíumlækkandi áhrif geta aukist við samtímis gjöf xantln-afleiða, stera og þvagræsilyfja. Ráðlagt er að fylgjast með þéttni kallums I sermi við meðferð á bráðum alvarlegum
astma. Eins og við á um alla beta2*örva, ætti að hafa I huga að auka tlðni blóðsykursmælinga hjá sykursjúkum. Lyfið inniheldur mjólkursykur (<1 mg/innöndun). Þetta magn hefur venjulega ekki vandamál I för með sér hjá einstaklingum með
mjólkursykuróþol. Mllllverkanlr vlð lyf og annað: Milliverkanir vegna lyfjahvaria: Ketókónazól 200 mg einu sinni á dag sexfaldaði að meðaltali plasmagildi búdesóníös (einn 3 mg skammtur) sem gefið var samtímis. Milliverkanir vegna lyfhhfa:
Ðetablokkar geta dregið úr eða hamlað verkun formóteróls. Lyfið skal því ekki gefa samtímis betablokka (þ.m.t. augndroþum) nema brýna nauðsyn beri til Meöganga og brjóstagjöf: Engar klíniskar upplýsingar liggja fyrir um notkun lyfsins eða
samtlmis meðferðar með formóteróli og búdesóniði á meðgöngu. Fullnægjandi upplýsingar um notkun formóteróls hjá þunguðum konum liggja ekki fyrir. Upplýsingar benda ekki til aukinnar hættu á vansköpun vegna notkunar búdesóníðs til
innöndunar. Á meðgöngu ætti einungis að nota lyfið þegar væntanlegur ávinningur vegur þyngra en hugsanleg hætta. Nota ætti lægsta skammt af búdesóníði sem gefur viðunandi stjórn á astma. Ekki er vitað hvort formóteról og búdesóníð berast
I brjóstamjólk. Eingöngu ætti að gefa konum með barn á brjósti lyfið ef væntanlegur ávinningur móður er talinn meiri en hugsanleg hætta fyrir barnið. Aukaverkanlr: Þar sem lyfið inniheldur bæði búdesónlð og formóteról, getur sama mynstur
aukaverkana komið fram og greint hefur verið frá við notkun þessara efna. Ekki hefur sést aukin tlðni aukaverkanatilvika eftir að þessi tvö efni hafa verið gefin samtlmis. Algengustu aukaverkanir lyfsins eru þekktar aukaverkanir vegna lyfhrifa
beta2-örva, eins og skjálfti og hjartsláttarköst. Þær eru yfirieitt vægar og hverfa venjulega innan nokkurra daga. Aukaverkanir sem hafa verið tengdar búdesóníði eða formóteróli eru taldar uþþ hér á eftir. Algengar (>1%): Miðtaugakerfi: Höfuðverkur.
Hjarta- og æðakerh: Hjartsláttarkðst. Stoðkerfi: Skjálfti. öndunarvegur: Sveppasýkingar I munni og koki, væg erting I hálsi, hósti, hæsi. SJaldgæfar (0,1-1%): Hjarta- og asðakerfi: Hraður hjartsláttur. Stoðkerfi: Vöðvakrampar. Miðtaugakerfi: Æsingur,
eirðarleysi, taugaveiklun, ógleði, sundl, svefntruflanir. Mjög sjaldgætar (<0,1%): Húð: Útbrot, ofsakláði, kláði. öndunarvegur: Berkjukrampi. Afar sjaldgæfar aukaverkanir, þar af gota sumar verið alvarlegar eru m.a.: Búdesóníð: Geðræn einkenni
eins og de'purð, hegðunártruflanir (aðallega hjá börnum), merki og einkenni um almenna barkstera verkun (þ.m.t. vanstarfsemi nýrnahettna), snemm- eða slðkomið ofnæmi (þ.m.t. húðbólga, ofsabjúgur og berkjukrampi), marblettir. Formóteról:
Hjartaöng, blóðsykurshækkun, truflanir á bragðskyni, breytingar á blóðþrýstingi. Eins og við á um önnur innöndunarlyf, getur í einstaka tilvikum komið fram berkjusamdráttur, sem er i þversögn við verkunarhátt lyfsins (sjá Varnaðarorð). Greint
hefur vorið frá hjartsláttartruflunum eins og gáttatitringi, ofansleglahraðtakti og aukaslögum við notkun annarra betaz-örva. Ofskömmtun: Ofskömmtun formóteróls myndi líklega valda verkunum sem eru einkennandi fyrir bota2-adrenvirka örva:
skjálfti, höfuðverkur, hjartsláttarköst og hraður hjartsláttur. Lágþrýstingur, efnaskiptablóðsýring, kallumskortur og blóðsykurshækkun geta einnig komið fram. Bráð ofskömmtun með búdesóníði, jafnvel í stórum skömmtum, er ekki talið klinlskt
vandamál. Lyfhrif: Lyfið inniheldur formóteról og búdesóníð. Verkunarmáti þessara efna er mismunandi, en þau hafa samleggjandi verkun við að draga úr versnun astma. Upplýsingar um verkunarhátt hvors lyfjaefnis um sig eru
hér á eftir. Búdesóníð: Búdesónið gefið til innöndunar i ráðlögðum skömmtum hefur barkstera bólgueyðandi verkun i lungum sem dregur úr einkennum og versnun astma og hefur minni aukaverkanir I för með sér en þegar
barksterar eru gefnir óstaðbundið. Nákvæmur verkunarháttur þessara bólgueyðandi áhrifa er óþekktur. Formóteról: Formóteról er sértækur beta2-adrenvirkur örvi sem veldur slökun á sléttum vöðvum I berkjum hjá
sjúklingum með timabundna teppu I öndunarvegum. Berkjuvikkun hefst fljótt, innan 1-3 mfn. eftir innöndun og verkunariengd er 12 klst. eftir einn skammt. Pakkningar: Symbicort Turbuhaler: Innöndunarduft
160/4,5 míkróg/innöndun: 120 skammtar. 9.612 kr. 360 skammtar (3 x 120): 25.624 kr. Afgrelöslumáti: R. Grelösluþátttaka: B. Febrúar 2004.
Markaðsleyflshafi: AstraZeneca A/S, Albertslund, Danmark. Umboö á íslandl: PharmaNor hf., Hörgatúni2, Garöabæ. Nánarl upplýslngar er aö finna í Sérlyfjaskrá SYMBICORT*
Symbicort Turbuhaler
Læknablaðið 2005/91