Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Page 27

JAFNRÉTTIÁN FEMÍNISMA, PÓLITÍK ÁN FRÆÐA?
lögfest 1973 en fyrstu eiginlegn jafnréttislögin voru sett 1976 og var ís-
land fyTSt Norðurlandanna að setja sér slík lög (Auður Styrkársdóttir
1999:62). Síðan 1995 hefur jafnrétti karla og k\Tnna verið bundið í
stj órnarskránni.
Fyrstu lagasetningar í jafnréttismálum byggðu á einföldum hugmynd-
um um kynjamismunun og mikilli trú á lagabókstaf. Jafnrétti var gjarnan
skilgreint með neikvæðum formerkjum, þ.e. sem bann við mismunun í
samræmi við fyrstu áherslu hinna alþjóðlegu strauma um formlegt jafn-
rétti og jöfh tækifæri. Fyrstu lögin um launajafnrétti voru sett árið 1945
efdr áratuga baráttu Kvenréttindafélags Islands (Sigríður Th. Erlends-
dóttir 1997). Arið 1961 voru sett lög um launajöfnuð kvenna og karla
innan ákvæðinna stétta, í kjölfar fullgildingar Islands á samþykkt ILO nr.
100/1958. Það segir sína sögu um hugmyndir samtímans um jafnréttis-
mál að atvánnurekendum voru gefin sex ár til að hrinda launajafnrétti í
framkvæmd. Núgildandi jafhréttislög eru frá árinu 2000 og eru þau í
anda samþættingar. Enn er andi þeirra þó sá sami og fyrstu laganna.
Jafnrétti er skilgreint með neikvæðum formerkjum og áhersla á bann við
mismunun. I lögunum er heimild til sértækra aðgerða og einnig hún er
með neikvæðum formerkjum.11
Framkvæmdaáætlun íjafnréttismálum
Frá árinu 1986 hefur verið í gildi sérstök framkvæmdaáætlun ríkisstjórn-
arinnar um aðgerðir til þess að ná fram jafnrétti kynjanna. Sú fyrsta tók
til áranna 1986-1990, önnur frá 1993-1997 og sú þriðja frá 1998-2001.
Áætlunin frá 2002-2004, sem lögð var fram á Alþingi 2000-2001, er
endurskoðun á henni og mun aðeins gilda í tvö ár. Framkvæmdaáætlan-
ir ríkisstjórnarinnar hafa verið yfirgripsmikil skjöl en innihaldið hefur
fremur verið í formi velviljaðra markmiðsyfirlýsinga á ráðuneytisplani
en vel útfærðar verkáætlanir (Lilja Alósesdóttir 2001). Þær hafa sjaldnast
nákvæm eða vel skilgreind markmið, heldur orðalag eins og „stefnt skal
að“ og „ráðuneytið mun beita sér fyrir“.
kvenna. Reykjavík. Hið íslenska bókmenntafélag, 1997). Greinilegt er að Bríet hefur
haft bókina undir höndum þótt íslenska þýðingin hafi fyrst komið út löngu síðar.
11 „Hvers kyns mismunun eftir kynferði, hvort heldur bein eða óbein, er óheimil. Þó
teljast sérstakar tímabundnar aðgerðir sem aedaðar eru til að bæta stöðu kvenna eða
karla dl að koma á jafnrétti og jafnri stöðu kynjanna ekki ganga gegn lögum þess-
um.“ Lög um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla nr. 96/2000.