Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Page 40

DAGNY KRISTJANSDOTTIR
konum og k\’njafræðin séu hin óþörfustu fræði. Þessi andúð á feinínis-
manum hefur gripið um sig bæði innan og utan háskólanna.1
Ef ungar konur kjósa þrátt fyrir allt þetta að taka sér stöðu með fem-
ínistum taka þær augljósa félagslega áhættu. Þær velja að synda gegn
straumnum og undirstrika þannig sérstöðu sína. Þær hafa sjaldnast
stuðningshóp á bak við sig og enga fjöldahreyfingu til að st\’rkja sig og
efla í þeirri skoðun að hið persónulega sé enn pófitískt. Femínisminn er
þannig á vorum dögum orðinn að einstaklingsbundnu og persónulegu
vah, stíl eða ímynd. Það er því engin furða þó að einhverjir spyrji bitrir
hvort þetta sé eini afraksturinn af hinum endalausu póstmódermsku
vangaveltum um það hvað konan sé og hvort hún sé til öðruvísi en sem
rökfræðileg afneitun eða táknfræðileg eyða. Og menn spyrja hvort sé
einhver leið til baka? Vildi einhver fara hana ef til væri?
Birgitta Holm vill ekki afskrifa umræðuna um kvenfrelsi og undir-
strikar það síðar í viðtalinu sem vitnað var til í upphafi að munurinn á
kynjunum sé ekki jafngildur öðrum mælikvörðum sem notaðir séu til að
greina milli manna heldm mikilvægastur þeirra og skipti miklu máh í
menningu okkar, nú sem fyrr.2 Fáir held ég að myndu andmæla því.
Femínistar eiga hins vegar í nokkrum erfiðleikum þessa dagana með að
finna þá orðræðu sem dugir til að tala um þennan mun og vita í hvers
nafni ber að tala. Eru þeir hluti af opinberri, pólitískri hre\dingu eða er
skoðun þeirra persónulegt einkamál? Hvað sem því líður er það frjótt að
hefja umræðuna ekki á verufræðilegum spurningum um hvað kynin séu
heldur spyrja tilvistarlegra spurninga um hvað k\Tiin geri og hvað það
merki?
Því fer nefnilega fjarri að menn hafi fengið nóg af að velta þ\d fyæir
sér hvað skilgreini og affnarki kynin þó að mörgum virðist illa við að
femínistar tali um það. Um þetta efni fjalla bæði listamenn og fræði-
menn í tíma og ótíma og þegar fjölmiðlum er bætt við má vel rökstyðja
það að ekkert skeið sögunnar hafi verið jafn kynósa og það sem við nú
lifum.
1 Sjá t.d. skörulegt viðtal við Helgu Baldvinsdóttur Bjargardóttur í Stúdentablaðbiu 8.
maí 2002. Viðtalið heitir „Aðeins um femínisma" og þar segir Helga: ,„\lestu for-
dómamir sem ég finn fyrir í garð femínista eru klisjumar sem em í gangi, um að
femínistar séu upp til hópa annað hvort lesbíur eða ljótar mussuklæddar stelpur sem
nái sér ekki í karlmann og hati þess vegna karlmenn eða \ilji hefna sín á þeim“.
2 Dagens Nyheter, 29. júní, 2002.
38