Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Page 43

LJÚFT ER AÐ LÁTA SIG DREYMA
menntagreinina og ættu að setja markið hærra eða að þeir skari fram úr
öðrum höfundum í sömu bókmenntagrein. Svona viðurkenningar
þekkja kvennabókmenntafræðingar mjög vel enda var þetta mikið notað
í gamla daga um kvenrithöftmda sem voru framúrskarandi og felur um-
sögnin í sér að þær skari aðeins fram úr kynsystrum sínum en séu ekki
komnar með tæmar þar sem lélegustu karlhöfundarnir hafi hælana.8
Af hverju lesa milljónir kvenna ástarsögur reglulega? Lesendakannan-
ir hafa sýnt að þessar konur em af öllum stéttum, em giftar, menntaðar
og það er allt í lagi með þær bæði félagslega og vitsmunalega. Hvað er
það sem fær þær til að eyða slíkum tíma í að lesa bækur sem em fyrirsjá-
anlegar, gamaldags og sexískar, illa skrifaðar og enn verr þýddar? Fyrir
um það bil þrjátíu ámm hefði enginn ffæðimaður farið á flot með þess-
ar spumingar því að fjöldaframleiddar ástarsögur hefðu tæpast verið
taldar „gilt“ eða „lögmætt“ viðfangsefni bókmenntafræðinga. Það vora
femínistar sem settu ástarsögurnar á dagskrá háskólanna. Femínískir
ffæðimenn eins og Janice Radway og Tania Modleski bmtu ísinn
snemma á níunda áratugnum og gerðu fjöldaframleiddar ástarsögur að
viðfangsefni sínu.
III
Janice Radway gerði fræga könnun á lestri ástarsagna sem lauk árið 1983
og birtist í bókinni Að lesa ástarsögitr: Konur, feðraveldi og afþreyingarbók-
menntir {Reading the Romance: Women Patriarchy, and Popular Literature,
1984). Konumar sem hún talaði við sögðu að þær læsu ástarsögur til að
slappa af og til að flýja. Þegar þær vom spurðar að því hvað þær væm að
flýja nefndu þær „álag“, „streitu" og „tæting“ sem þær upplifðu sem eig-
inkonur, mæður og útivinnandi konur. I ástarsögunum þar sem kven-
hetjan yfirvmnur fordóma karlhetjvmnar og „temur“ hann svo að þau tvö
geti náð saman gefst kvenlesendum kostur á að samsama sig sigursælli
k\ enpersónu sem alltaf tekst ætlunarverk sitt.9
Lesendumir sem Janice Radway talaði við samsömuðu sig þannig
k\ænhetju sögunnar. Radway vitnar í bandaríska sálgreinandann Nancy
Chodorow sem segir að drengir hafi alltaf haft betur skilgreind mörk á
milli sín og umheimsins en stúlkur sem hafi flæðandi sjálf. Það þýði að
8 Dagný Kristjánsdóttir: 1996, 312-316.
9 Radway: 1984, 60-85.
41