Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Page 44

DAGNY KRISTJANSDOTTIR
konur skilgreini sig fremur út frá öðru fólki en karlar skoði sig sem ein-
staka og engum háða. Ut ffá því hafa menn ályktað sem svo að sálffæði-
lega endurspegli þessar bækur það hve háðar konur séu mæðrum sínum
og eigi erfitt með að skilja á milli sín og annarra kvenna/k\-enpersóna.
Þess vegna sé vissan um að kvenhetjan verði metin að verðleikttm og
elskuð nauðsynleg. Chodorow bendir líka á að um leið og kjarnafjöl-
skyldan gerir stanslausar kröfur til móðurinnar um að hún styðji og
styrki alla tilfinningalega gefst henni lítill kostur á slíkum stuðningi
sjálfri. Tilfinningalega svali bækurnar þannig ófullnægðri þörf fyrir ást
og blíðu sem skapast af félagslegum veruleika kvennanna.10
Margar konur tala um að sögurnar séu eins og huggandi móðurfaðm-
ur. I þeim er söguhetjan elskuð eins og barnið er elskað fyrir það eitt að
vera tdl. Konurnar sem lesa þessar sögur vilja láta hugga sig og segja sér
að allt verði gott en það er ekki nóg því að þær vilja líka sigra karlmann-
inn. Radway segir líka að margar af konunum sem hún talaði við hafi
undirstrikað að lesturinn sé ekki aðeins flótti heldur uppreisn gegn sí-
felldri kröfu heimilismanna um tíma húsmóðurinnar - á meðan þær séu
að lesa sínar bækur í sínum tíma geti þær ómögulega verið að þjóna öðr-
um heimilismönnum.11
Tania Modleski skrifaði doktorsritgerðina Elskað í hefhdarhug: Fjölda-
framleiddar fantasíur jyrir konur (Loving with Vengeance: Mass-Produced
Fantasies for Women, 1984) um ástarsögur og er afar gagnrýnin á bók-
menntagreinina. Hún bendir á að karlhetjan er oftast óvinveitt söguhetj-
unni en þar sem hann er líka heillaður af henni og girnist hana, mun
hann fyrr eða síðar reyna að ganga lengra en hún vill eða m.ö.o. reyna
að nauðga henni. Það er oftast henni og töfrum hennar að kenna því hún
freistar hans, jafnvel eftir að hann hefur varað hana við (Dæmi: „Ef ég
kyssi þig einu sinni enn get ég ekki tekið ábyrgð á gjörðum mínum").
Þrá mannsins er lýst eins og náttúruhamförum; snjóflóðum, skriðuföll-
um eða hrakningum á heiðarvegum, því að hann verður nánast lögform-
lega ósakhæfur sökum ástríðna sinna og fysna, öfugt við konuna sem er
með sjálfri sér allan tímann. Oftast tekst henni að sleppa en nú veit hún
hve ákaflega hetjan þráir hana og elskar. Hér er verið að fegra ofbeldi og
valdníðslu og spyrða hvort tveggja saman við tilfinningar og ást, segir
10 Sama, 93-97.
11 Sama, 11-12.
42