Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Síða 69

AÐ KALLAST Á \TIR ATLANTSHAFIÐ
urnræðu. Tvær aðalste&iur eru ríkjandi í skáldverkum efdrstríðsárarma.
Annars vegar hápólitísk stjórnmálaumræða og hins vegar sjálfsskoðandi
og greinandi sálgreining og tilvistarrannsókn (sp. psicoanálisis, existencial-
ismo). Skáldsögur þessa tímabils kynna til leiks kvenpersónur sem eru í
andstöðu við stjórnmála- og þjóðfélagsástand landsins og eru í virkri
baráttu gegn því um leið og þær leggja lóð á vogarskálar kvenréttinda-
baráttunnar. A sama tíma og þær eru að skilgreina samtímasamfélagið
upp á nýtt snúast textar þeirra um spurningarnar hver er ég, hvar er ég og
hvernig vil ég lifa sem kona í þessu samfélagi.
A árunum upp úr 1970 halda rithöfundarnir (Marta Traba (1930-
1983), Luisa Valenzuela (f. 1938), Sylvia Molloy (f. 1938) og Marta
Lynch (1925-1985)) áfram umfjölluninni um stöðu kvenna en grípa nú
til skopstælingar og kímnigáfu til að opinbera viðhorf sín til ójafnrar
stöðu kynjanna og þeirrar kvennakúgunar sem þær búa við. Þær ganga
lengra en áður og fjalla um konuna sem kynveru og kynjaðan þjóðfélags-
þegn. Þær afmá hina hefðbundnu aðgreiningu einkalífs og opinbers lífs
því það er einmitt í kvenpersónunum sem þær skapa sem þessi tvö svið
mætast og sameinast. Þessar kvenpersónur lifa íjölskyldulífi en eru líka
virkir þátttakendur á vinnumarkaði og í opinberum atburðum.
Með öðrum orðum: Argentínskar skáldkonur í byrjun aldarinnar fjalla
um stöðu sína í einkalífinu og samfélaginu um leið og þær skapa sér
stöðu innan bókmenntahefðar landsins. I kringum 1930 flyst verksvið
sögupersónurmar út af heimilinu yfir til opinbers lífs og skáldkonurnar
taka að gagnrýna hefðbundna verkaskiptingu kynjanna. En það er fýrst
upp úr 1970 sem hægt er að tala um uppreisn sögupersónunnar gegn
kúgun og karlveldi. Sú rödd kvenna sem hljómar í þessum síðari verkum
talar samt ekki eingöngu fýrir bættri stöðu kvenna heldur tekur virkan
þátt í gagnrýninni gegn einræðisstjórn hersins sem var við völd í Argen-
tínu á árunum 1976-1983 og hafði varanleg áhrif á allt menningar- og
listaHf landsins.8 Bókmenntir áttunda áratugarins mótast af þessum póli-
tísku aðstæðum. Rithöfundar þessa tíma tilheyra menntuðu milhstétt-
inni og margir þeirra - bæði konur og karlar - verða fómarlömb ofsókna
og pyntinga og láta jafnvel lífið fyrir skoðanir sínar. Bókmenntatextar
verða vettvangur þjóðfélagsgagnrýni og fjalla um áhrif andlegra og lík-
amlegra ofsókna og pyntinga, þar sem kvennabókmenntirnar lýsa á mjög
8 Til frekari glöggvunar sjá t.d.: The World Today Series: Latin Amenca (árlegt) og
Modern Latin America (1997).
67