Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Qupperneq 80

SIGRIÐUR ÞORGEIRSDOTTIR
femínismi oft talinn sundraður vegna þess að innan hans sé að finna
mörg mismunandi viðhorf af ólíkum toga sem endurspegla mismun
kvenna sem hóps. Af þeim sökum er fullyrt að ekki sé unnt að komast að
samdóma niðurstöðu um auðkenningu á kynjamismun. Hætt er við að
þessi gagnrýni kasti barninu út með baðvatninu því skilgreiningar sem
tiltaka samkenni kvenna þjóna femínisma sem fræðilegt greiningartæki.
Fræðilegar skilgreiningar á sérstöðu kvenna sem hóps hafa jafnffamt
víðari skírskotun því femímsk fræði eru bakhjarl pólitískra aðgerða sem
miða að afnámi kynjamisréttis. Þeirri gagnrýni að femínismi sé sundrað-
ur er þess vegna nauðsynlegt að svara með hugmyndum um (lág-
marks)skilgreiningar á kynjamismun sem geti verið samnefnarar femín-
ískrar greiningar. I lokahluta greinarinnar verða síðan ræddar tvær
mismimandi hugmyndir um slíkar skilgreiningar femímskrar gagnrýni,
sem Asta Kristjana Sveinsdóttir hefur auðkennt annars vegar sem „gild-
ishreyfingu“ og hins vegar sem „frelsishreyfmgu“ innan femínisma.2
Umræðan um þessi tvö skilgreiningaafbrigði hverfist um það hversu
gildishlaðnar auðkenningar á kynjamismun sem lagðar eru til grundvall-
ar femínískri gagnrýni eiga að vera. A femímsk greining innan fræðanna
og í pólitískri jafhréttisbaráttu að byggja á tiltekmnn gildum sem tengj-
ast með einhverjum hætti lífi eða stöðu kvenna? Þarf hún ekki að vera
nokkuð gildishlaðin til að geta verið sú gagnrýna sýn sem femínismi þarf
á að halda? Eða á hin femíníska nálgun að forðast að vera gildishlaðin
vegna þess að það felur í sér þá hættu að hún endurspegli einkum þau
gildi og jafnvel það siðferðilega verðmætamat sem tengist bara lífi vissra
hópa kvenna?
Femínismi er biíinn að vera
Talsmenn viðhorfsins sem segja hlutverki femínisma lokið segja að fem-
ínisminn hafi verið með áhrifamestu hugm\Tidafræðileguin baráttu-
hreyfingum 20. aldar sem komið hafi af stað byltingu er gróf undan ár-
þúsundagömlu misrétti kynjanna og kúgun kvenna. I framhaldi af því
hafi jafnrétti kynjanna verið tryggt með lögum, alþjóðlegum sáttmálum
og margvíslegum pólitískum aðgerðum. Konur og karlar sitji við sama
borð hvað varðar möguleika og tækifæri til að lifa sjálffáða lífi. Femín-
2 Asta Kristjana Sveinsdóttir, ritdómur um Kvenna megin efdr Sigríði Þorgeirsdóttur,
Skimir, 176, vor 2002, bls. 167.
7»