Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Page 94

SIGRÍÐUR ÞORGEIRSDÓTTIR
meints eðlislægs k\Tijamismunar. Jafnvel hugtök eins og „revnsluheimur
k\’enna“ sem hugmyndafræðismiðir Kvennalistans töldu vera forsendu
femínískrar stefnuskrár sinnar þótti þegar fram í sótti sníða konum of
þröngan stakk. Astæðan var sú að þau gildi og það verðmætamat sem var
leitt af þessum reynsluheimi þótti miðast full mikið við mynd kvenna
sem mæðra. Mótunarhyggja um gildis- og verðmætamat femínískrar
lífssýnar og afstöðu virtist leiða til þess að ekki var lengur unnt að finna
neina trausta samnefnara fi’rir femínisma. Sú staðrejmd að farið var að
beina sjónum í auknum mæli að því sem að greindi konur að, virtist grafa
undan möguleikanum á því að finna samkenni kvenna sem gæti verið
samnefnari femínisma. Eg sjálf hef í rannsóknum mínum komist að
þeirri niðurstöðu að ekki sé hægt að una við nema lágmarksskilgreiningu
á konum sem viðfangi femínisma. Þessi skilgreining er leidd af þeirri
staðreynd að það sem virðist vera öllum konum sameiginlegt er að þeim
getur verið mismunað á grundvelli kyns síns. Onnur skilgreiningaratriði
í baráttu fyrir kynjajafnrétti eru ekki algild á sama hátt. Það mættd segja
að þau séu af pragmatdskuin toga, þ.e.a.s. atriði sem \dð leggjum áherslu
á vegna þess að þau endurspegla á einhvern hátt aðstæður kvenna og þau
eru til þess fallin að vinna bug á kynjamisrétti.25 Þótt þau gildi sem
þessar áherslur fela í sér tengist með órjúfanlegum hætti lífi og re\nslu
kvenna og aðstæðum þeirra, verðum við í ljósi mótunarhyggjunnar að
viðurkenna að þessi gildi eru mannasetningar.
Engu að síður er nauðsynlegt í þessu sambandi að greina svokölluð
djúp gildi frá yfirborðslegri gildum. I femínisma tengjast hin djúpu gildi
oft vissum séreiginleikum k\ enna, eins og getu þeirra til að ganga með
og ala börn. Þetta þarf elcki að merkja að konur séu þannig „af guði gerð-
ar“ að þær séu skapaðar til að vera umhyggjusamari, næmari fyrir að-
stæðum og mannlegum tengslum en karlar. Djúpu gildin geta hins veg-
ar falið í sér vísbendingu um að konur hneigist frekar en karlar til að
berjast á opinberum vettvangi finir málefnum sem tengjast þessuni þátt-
um lífsins. Jákvætt framlag femínisma gæti þvd verið fólgið í því að hlúa
að þessum gildum sem hafa í menningu okkar lengst af verið sett skör
lægra en gildi sem hafa verið tengd körlum.
I hugmyndaffæði Kvennalistans var lögð höfuðáhersla á slík gildi. Lit-
ið var svo á að ef þessi gildi yrðu metin að verðleikum gæti það dregið
úr kynjamisrétti og hugsanlega gert heiminn betri. Þessi tegund af „gild-
25 Sigríður Þorgeirsdóttir, „Femínísk heimspeki" í Kvenna megin, bls. 15.
92