Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Page 98

SIGRIÐUR ÞORGEIRSDOTTIR
ar rannsóknir á kynreynslu er t.d. að finna í greinasafni um heimspeki
Simone de Beauvoir.5 Beauvoir byggði sínar rannsóknir i kvni og k\ en-
leika á aðferðum fiTÍrbæraffæði Edmund Husserls og Maurice Merleau-
Pontys.38 F\TÍrbærafræðileg greining þess síðarnefrida á líkamlegri
revnslu sem Beauvoir þróaði áfram retmist drjúg til að lýsa kvnbun'dnum
mismun að því le\Ti sem hann er rakinn til líkamlegra þátta. Andstætt
kenningum eðhshyggju er markmið fiTÍrbærafræðilegrar greiningar ekki
að þróa alhæfandi kenningar um eðlislæga k\ neiginleika. Með hinni f\T-
irbærafræðilegu greiningu er t.d. leitast við að lýsa re\mslu af veru í lík-
ama í alls konar aðstæðum og ýmis konar tilfinningalegu ástandi. Nið-
urstöður slíkra rannsókna geta verið ályktanir almenns eðlis um
kynbundna reynslu við tilteknar sögulegar og samfélagslegar aðstæður,
en ekki staðhæfingar sem eiga að gilda um allar konur og alls staðar.
Eðlishyggja af þeim toga sem Asta reifar, og má kalla nýeðlishyggju til
hægðarauka, er aftur á móti kenning um þá þætti sem eiga að einkemia
k\ænleikann og skýra hegðun kvenna að einhverju leyti. Asta segir að
hreyfing eins og Kvennalistinn hafi aðhyllst nýeðhshyggju af þessum
toga vegna þess að hann hafi hampað kvenlegum gildum eins og um-
hyggju og hæfni til að vera nærandi og í góðum tilfinningatengslum við
annað fólk. I stefnuskrá Kvennahstans var til að mynda lagt til grundvall-
ar „annað verðmætamat og önnur lífsgildi en þau sem ríkja í veröld
karla“.39 Asta fullyrðir að slíkt gildismat þurfi ekki að vera reist á eðlis-
hyggju í líffræðilegum skilningi, það sé nóg „að gera ráð fýrir heíðbund-
um tengslum, ekki eðlislægum tengslum“ miUi Hðkomandi fvTÍrbæris og
kyns.40
Gildishretding af þessum toga svarar ákalli um samkenni kvenna sem
grundvöll femínískrar baráttu. Lágmarksskilgreining mín á femmisma
sem hreyfingu sem byggir á því að konur sæti mismunun á grundvelli
kyns síns er „neik\ræð“ skilgreining vegna þess að hún felur ekki í sér
innihaldslegar hugmyndir um tiltekna eiginleika kvenna. Hún hefur ein-
3 Claudia Card (ritstj.), The Cambiidge Cvmpanion to Simone de Beauvoir. Cambridge
University Press 2002.
38 Sjá fróðlega umfjöllun um h rirbærafræði í viðtali Bryan .Magee \nð Hubert Dreyf-
us, „Husserl, Heidegger og nútíma tilvistarsteffia“, í Brvan Magee, Miklir heimspek-
ingar, í þýðingu Gunnars Ragnarssonar, væntanleg útgifa Hins íslenska bókmennta-
félags.
39 Kvennalistinn, Stefnuskrá ílandsmálum, 1991, bls. 2.
40 Asta Kristjana Sveinsdóttir, „Kvenna megin“, bls. 174.
96