Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Qupperneq 163

JUDITH BUTLER
Monique Wittig:
Upplausn líkamans og uppspunnið kyn'
Sá texti sem hér fer á eftir er úr bókjudith Butler Vandi kyngeruis (Gend-
er Trouble) sem kom út fyrir 12 árum. Vandi kyngervis er það rita Butler
sem hefur aflað henni mestrar ffægðar en í bókinni gagnrýnir hún fem-
ínisma m.a. innan ffá; hún heldur því ffam að með því að ganga út ffá til-
teknum samkennum kvenna í greiningu á stöðu þeirra og á kyngervi hafi
femínistar í raun gengist karlveldishugsun á hönd ffemur en að afla sér
sjálfstæðis frá karlveldinu. Kaflinn sem valinn hefur verið til birtingar er
eitt skýrasta dæmi um þessa gagnrýni Butler. Hér tekur hún fyrir herská-
ar kenningar ffanska femínistans Monique Wittig og færir rök fyrir því
að með því að setja lesbisma í öndvegi og jafnvel halda því fram að lesbí-
an sé ein fær um að losa sig undan kúgun skipi Wittig konum í andstæð-
ar fylkingar. Það sem meira er, það er engin leið að sýna fram á að kraf-
an um lesbisma sé ekki á endanum nákvæmlega samskonar þvingun og
hin hefðbundna kyngerviskrafa samfélagsins.
Snemma árs 1999 birtist grein eftir bandaríska heimspekinginn Mört-
hu Nussbaum í vikuritinu New Republic um fjórar bækur Butler, þar á
meðal Vanda kyngervis. Greinin, sem ber hinn tvíræða titil „Professor of
Parody“ er ein samfelld árás á Butler og þá femínista sem næst henni
standa.2 Gagnrýni Nussbaum beinist einkum að tvennu: I fyrsta lagi sé
femínismi Judith Butler alveg ótengdur baráttu fyrir réttindum kvenna,
ekkert annað en hátimbraður orðavaðall sem láti sig raunveruleika engu
1 I þýðingu þessari er sex þýtt sem kyn, gender sem kyngervi og sexvality sem kynferði
og kynhneigð.
2 Martha Nussbaum 1999, „The Professor of Parody“- New Republic 22. febrúar 1999.
Einnig birt á http://www.tnr.com/archive/0299/022299/nussbaum022299.html.
iói