Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Page 165

MONIQUE WTITIG: UPPLAUSN LIKAMANS OG UPPSPUNNIÐ KYN
í kaflanum um Monique Wittig sem hér fer á efdr kemur þetta meg-
inatriði Vanda kyngervis vel fram. Kaflann þarf að sjálfsögðu að setja í
samband við aðra hluta bókarinnar en í grundvallaratriðum stendur hann
þó sjálfstætt sem íhugul umfjölltm og gagnrýni innan femínisma sem
markar tvennskonar afstöðu til ffæðilegrar sýnar og vænlegra baráttuað-
ferða hans.
Jón Ólafsson
Tungiimálið varpar hulu raunveruleikans á hinn félagslega
líkama
Monique Wittig
í bók sinni Hitt kynið skrifaði Simone De Beauvoir að „maður fæðist ekki
kona heldur verði kona“. Þetta er skrítin framsetning, jafhvel út í hött því
hvemig getur maður orðið kona hafi maður ekki verið kona allan tím-
ann? Og hver er þessi „maður“ sem verður svona? Er til einhver mann-
vera sem tekur upp kvngervi sitt á einhverjum ákveðnum tímapunkti? Er
rétt að gera ráð fyrir að þessi mannvera hafi ekki tilheyrt k\mger\n sínu
áður en hún tók það upp? Hvernig er hægt að „taka upp“ einhvers kyn-
gervr. Hvert er augnablikið eða gangverkið í byggingu kymgems? Og -
þetta er mergurinn málsins - hvenær birtdst þetta gangverk á menning-
arsvrðinu og brevtir mannverunni í kyngervisveru?
Er mögulegt að til séu mannverur sem tilheyrðu ekki frá upphafi ein-
hverju kyngervi? Mark kymgervis virðist „fullgilda“ líkama sem mann-
lega líkama; augnablikið sem manngerir ungabarnið er þegar spurning-
unni „er það drengur eða stúlka“ er svarað. Þeir líkamningar sem passa
inn í hvorugt kynið falla út úr mannfélaginu, byggja heimkynni hinna af-
mönnuðu, úrhrakanna sem mennskan sjálf myndar mótvægi gegn.
Hvemig getum við talað um að mannvera taki upp kyngervi sitt rétt eins
og k\mgervið sé eftirmáli eða menningarleg eftirhyggja ef kyngervið er
alltaf á sínum stað og takmarkar fyrirfram það sem einkennir mannver-
tma?
Auðvitað ætlaði Simone de Beauvoir bara að gefa í skyn að konur sem
flokkur séu breytilegt menningarafsprengi, merkingarflokkur sem
menningarsváðið tekur að sér eða tekur upp og að enginn sé fæddur með
163