Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Blaðsíða 174

JUDITH BUTLER
ingarlegu tækni hennar sem miðar að algildir Þó að W’ittig gagnnmi
„gagnkxmhneigða hugann"18 iyrir að alhæfa sjónarhorn sitt virðist svo
sem hún sé ekki bara að alhæfa „þennan“ huga, heldur að henni láist að
taka tillit til alræðisafleiðinga slíkrar kenningar um sjálfstæði málathafna.
Uppskipting verunnar - ofbeldi gagnvart sviði verufræðilegra alls-
nægta, að hennar áliti - er í pólitískum skilningi aðgreining á altækunr
og sértækum aðstæðum, tenging við kúgun. Yfirráð hljóta að verða skil-
in sem afneitun á fyrri frumeiningu allra manna f\TÍr daga tungumáls.
Yfirráð koma með tungumáli sem í sinni sveigjanlegu félagslegu \irkni
skapar aðra reglu, tilbúna verufræði, blekkingu um núsrnun, ósambæri-
leika, og af þ\i leiðir stig\ eldi sem verður félagslegur raunveruleiki.
Það er mótsagnakennt að Wittig hugleiðir hvergi goðsögn Aristófa-
nesar um upphaflega einingu k\nger\-anna, þ\i að k\nger\i er klofnings-
regla, kúgunartæki, sem stendur gegn sjálffi hugmvndinni um einingu.
Það er mikilvægt að í skáldsögum sínum notar hún frásagnartælaú upp-
lausnar og gerir ráð fyrir að tvenndarframsetningu k\ns þurfi að brjóta
og að hún æxlist að því marki að tvenndin sjálf sé afhjúpuð sem ónauð-
synleg sannindi. Frjáls leikur auðkenna eða „líkamseinkenna“ felur
aldrei í sér algjört niðurrif þ\i að verufræðilega sviðið sem afskræmt er
af kyngervi býr \iir ótæmandi gnótt. Wittig gagnrýnir „gagnk\nhneigða
hugann" fyrir að vera ófæran um að losa sig við hugsunina um „mun“. I
tímabundnu bandalagi við Deleuze og Guatarri setur Wittdg sig upp á
móti sálgreiningu á þeim forsendum að sem vísindi ráðist hún af „vönt-
un“ og „afneitun“. I „\iðmiði“, grein sem hún skrifaði snemma á ferli
sínum, veltir Wittig þ\ í f\TÍr sér hvort kollvarpa megi t\ enndark\ni með
það í huga að stofha til menningarsviðs margra kynja. I greinimii vitnar
hún í And-Ödipus:19 „Fyrir okkur eru ekki eitt eða tvö kyn heldur mörg,
eins mörg k\n og einstaklingarnir eru margir“.20 Hin takmarkalausa
fjölgun kvnja hefur samt sem áður eðlilega í för með sér afneitun k\ns
ls [Þýð.] I orðum Buder „the straight mind“ felst einnig rilvísun í hinn rökhneigða huga.
19 [Þýð.] And-Odipus er verk efrir frönsku heimspekingana Felix Guattari og Gilles
Deleuze og kom fyrst út 1972.
20 Monique Wittig 1979, „Paradigm“ í Honwsexualities and French Literature: Cidtural
Contexts/Critical Texts. Ritstj. Elain Marks og George Stambolian. Comell University
Press, Ithaca, bls. 119. Hugleiðið þann róttaeka mun á aístöðu Wittig annars vegar
sem felur í sér viðurkenningu á því að notkun mngumálsins hefji hina talandi sjálfs-
veru á stall hins sjálffáða og algilda og tilraunum Deleuze í anda Nietzsches hins vegar
til að fjarlægja hið talandi „ég“ úr miðpunkti mállegs valds. Þótt bæði séu gagnrýnin á
sálgreiningu er meiri hliðstæður að finna hjá Deleuze í beitingu hans á hugtakinu um