Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2002, Page 178

JUDITH BUTLER
vera - þannig eru kjörmálaðstæður samk\ æmt \Mttig. Það sem samt sem
áður afbakar og felur þessa fullkomnu gagnk\'æmni er gagnkynhneigðar-
sáttmálinn, sem Wittig beinir athygli sinni að í nýjasta riti sínu þó að hún
hafi einnig fjallað um hann í fjrri greinum sínum.- '
Gagnkynhneigðarsáttmálinn er ekki látinn í ljós í orðum en hann er
þó stöðugt \drkur. Það er heldur ekki hægt að negla hann niður sem eitt
birtingarforma hans í reynslunni. Wáttig skrifar:
Eg stend ffarnmi fyrir fyTÍrbæri sem er ekki tál, skurðgoði,
hugmyndafræðilegu formi sem ekki er hægt að ná tökum á í
raunveruleikanum nema í gegnum áhrifin sem það hefur. Til-
vera þess býr í hugum fólks en á vissan hátt hefur það áhrif á
allt líf þess, breytni, hreyfingar og hugsanir. Við erum því að
fást við fi’rirbæri sem er bæði ímyndað og raunverulegt.30
Eins og hjá Lacan virðist upphafiiing gagnkynhneigðar eiga að stýra lík-
ömum gagnkynhneigðra, jafiivel út frá orðalagi Wittig sjálfrar, en slík
stýring er á endanum ómöguleg. Wittig virðist halda að aðeins með því
að hverfa alveg frá gagnkynhneigðu samhengi - það er að segja með því
að verða lesbía eða hommi - verði hinu gagnkynhneigða veldi hnmdið.
En þessar pólitísku afleiðingar fylgja aðeins ef rnaður lítur svo á að öll
„þátttaka“ í gagnkynhneigð sé í senn endurtekning á og sttTking gagn-
k\mhneigðrar kúgunar. iMöguleikunum á þ\t að gefa gagnkynhneigðinni
sjálfri nýja merkingu er hafnað einmitt vegna þess að gagnkynhneigð er
álitin heildarkerfi sem útheimtir að henni sé skipt út sem heild. Þeir
pólitísku valkostir sem leiða af því að skilja gagnk\mhneigt vald sem al-
ræðisvald eru (a) róttæk fylgispekt eða (b) róttæk bylting.
Að gera ráð fiæir að gagnkynhneigð sé tdtrleitt óspillt er afskaplega
erfitt bæði að því er varðar skilning Wittig á ástalífi karla og kvenna og
hugmyndir hennar um samk\mhneigð, homma og lesbíur. Þar sem sam-
kynhneigð er skilgreind sem algjörlega „utan \áð“ hið gagnk\mhneigða
mót er hún talin með öllu óskil\Tt af viðmiðum þess. Þessi hreinsun
samkymhneigðar, einskonar lesbískur módernismi, er um þessar ntundir
víða dreginn í efa í umræðum lesbía og homma sem telja menningu les-
bía og homma fellda inn í stærra kerfi gagnkvnhneigðar jafnvel þó að
hún grafi undan eða endurtúlki tengslin \áð menningarskipan gagnkym-
29 Monique \Mttig 1992, sjá einnig 1980 og 1981.
30 Monique Wittig 1987, bls. 10.
176