Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2002, Blaðsíða 138

GUNNLAUGUR A. JONSSON
hennar drepinn. Þegar hún jarðar hundinn fer hún með Sálm 23, eins og
svo algengt er við jarðarfarir, en bætir ýmsu inn í, eins og til dæmis: ‘mig
brestur samt [. . .] hann drap hundinn minn [. . .] en ég er óttaslegin [. .
. ] ég þarf á kraftaverki að halda [. . .] ef þú (Drottinn) ert til.’ Og á eftir
niðurlagi sálmsins ‘og í húsi Drottins bý ég langa æfi’ bætir hún \dð: ‘en
ég vildi hljóta meira af þessu lífi fýrst. Ef þú hjálpar okkur ekki munum
við öll deyja. Eg bið bara um eitt kraftaverk.’ Að lokinni þessari bæn
stúlkunnar birtist síðan kraftaverkið í formi verndara eða frelsara á hesti.
Er bjargvætturinn sá leikinn af sjálfum Clint Eastwood.
Hvað skyldu þá biblíufræðingarnir hafa um þetta að segja? Hafa þeir
verið að krukka eitthvað í sálminn eða breyta honum? Já, víst hafa þeir
gert það eins og svo víða annars staðar í Ritningunni þar sem ffæðimeim
grunar að texti sem þeir eru að rannsaka hafi ekki varðveist óbrenglaður.
Þá taka þeir sér gjaman fýrir hendur að lappa upp á textann. I sálmtmum
hafa sumir ritskýrendur verið býsna iðnir við að gera lagfæringar ef hrynj-
andi í sálminum er ekki með þeim hætti sem þeim finnst að ætti að vera
eða ekki er samræmi milli fjölda áhersluatkvæða í einstökum ljóðlínum.
Langalgengasta dæmið í Sálmi 2 3 af þessu taki er að finna í niðurlagi
sálmsins. Þar er bein þýðing hebreska textans (we-sjavtí) ‘ég mun snúa
aftur’ [til húss Drottins] en forseming sem þarna kemur við sögu gerir
textann torkennilegan og því hafa fjölmargir ritskýrendur16 gert ráð fýr-
ir að einn samhljóða vanti í hebresku sögnina, þ.e. samhljóðann jod (we-
jasjavtí) og það breytir merkingunni þannig að þýðingin verður: ‘og ég
mun búa . . .’ í húsi Drottins]. Raunar er þetta hin ríkjandi þýðing á þessu
versi og á sér stuðning í mjög fornurn biblíuþýðingum.
Niðurstaðan er sú að hvað varðar breytingar á sálminum er óhætt að
segja að ákveðin hliðstæða sé milli meðhöndlunar biblíufræðinga og
k\ikmyndagerðarmanna á þessum mest notaða texta Gamla testamentis-
ins. Báðir leyfa sér að gera ákveðnar breytingar á sálminum til að koma
sínum skilningi eða sinni listrænu túlkun til skila.
Tengsl við faðir-vorið
Ekki er óvenjulegt að fræðimenn hefji umfjöllun sína um Sálm 23 með
því að benda á hinar miklu vinsældir hans, t.d. með þeinr orðum að sálm-
16 Sjá t.d. H. Ringgren 1987. Psalta?'en 1-41. Kommentar till Gamla testamentet. EFS-
förlaget, Uppsala, bls. 138.
136