Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2002, Blaðsíða 165

ÞÖRFIN Á MENNINGARFRÆÐI
forræðislega afstöðu sem bæði geti forðast innlimun og gagnrýnt hana.
Eftirfarandi kennslufræðilegar og strategískar aðferðir gætu komið að
gagni. Ifyrsta lagi þarf menningarfræði að þróa námsefni og kennslufræði
þar sem lögð er áhersla á hlutverk menntamannsins sem sáttasemjara og
pólitísks ráðgjafa. Það krefst þess að nemendur læri gagnrýnar aðferðir
til að skilja og brjóta niður þær grunnforsendur sem skaðlegar þjóðfé-
lagsvenjur hvíla á, en um leið þurfa þeir að tileikna sér þá þekkingu og
færni sem er nauðsynleg til að endurhugsa mannlegt frelsunarstarf. I öðrn
lagi þurfa viðnámsmenntamenn að einbeita sér að verkefnum sem hvetja
þá til að íhuga hlutverk sitt sem gagnrýnendur í myndun og löggildingu
félagslegra tengsla. Slíkt starf er ekki aðeins þarft mótvægi gegn íhalds-
ömum menntamönnum og flóknu samhengi löggildingar, heldur einnig
til að stækka hina fræðilegu og pólitísku hreyfingu utan háskólans. Við-
námsmenntamenn þurfa að stofna og starfa í hreyfingum sem liggja ut-
an hinnar takmarkandi skiptingar í greinar, samræðu- og umbunarkerfi
sem orðið hefur að eina mælikvarða fræðilegrar starfsemi. Síðast en ekki
síst myndi slíkt verkefni víkka út skilgreiningar á menntun og ganga út
frá hugmynd Gramscis um þjóðfélagið sem skóla.19 Þar að auki eykur
það þátt viðnámsmenntamanna í hinni margvíslegu opinberu umræðu
sem verður til í kringum hugmyndafræðilegar deilur.
Menningarfræði þarf því viðnámsmenntamenn sem geta myndað nýja
tegund pólitískra tengsla innan og utan háskólans. I fræðilegu samhengi
væri menningarfræði svar við áskorun Gramscis til róttækra mennta-
manna um að stofna til bandalags um ný söguleg samtök. Menntamenn
geta gegnt mikilvægu hlutverki við að styðja þá einstaklinga og hópa sem
spyrna á móti á opinberum vettvangi.
Opinber vettuangm; afyreyingarmemiing og menningarfi-æði
Þessi ritgerð bendir á mikilvægi þess að menningarfræði spymi á móri á
opinberum vettvangi. And-fagleg starfsemi menntamanna hefði takmark-
að vægi ef einu viðtakendur hennar væru háskólafólk. Hún ætti heldur að
fara ffarn að mestu opinberlega. Þrátt fyrir að margir háskólar séu opinber-
ar stofnanir, hugsum við sjaldnast um þá sem opinberan vettvang. Ef
menningarfræði á að verða að opinberum vettvangi andspymu ætti ekki að
hugsa hana sem „deild“ eða sem hluta af þeim mörkum sem skilja fag-
19 Gramsci, Fangdsisdagbækurnar (The Prison Notebooks), og víðar.
i63