Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2002, Page 141

Á GRÆNUM GRUNDUM LÆTUR HANN MIG HVÍLAST
því að fyrir sér sé Sálmur 23 nánast eins og þjóðsöngurinn eða eitthvað
sem er flutt fyrir kappleik.
Er mikil notkun sálmsins í Hollywood-kvikmyndum vitaskuld ein af
sterkustu vísbendingunum rnn hversu djúpum rótum sálmurinn stendur
í alþýðumenningu þjóðarinnar. Þegar sálmurinn er hafður um hönd er
undantekningalítáð stuðst við hina íhaldssömu þýðingu King James bibl-
íunnar.
Svo áhrifamikill hefur Sálmur 23 verið í Bandaríkjunum að virtur bibl-
íufræðingur þar í landi hefur í lærðri ritgerð haldið því ffarn að sálmur-
inn hafi hreinilega öðlast sess sem nokkurs konar þjóðartákn Bandaríkja-
manna.20 Ekki eru mörg ár síðan fjölmörg dæmi voru um skóla þar sem
dagleg morgunbæn byggðist á því að hafa yfir Sálm 2 3 og ótal hhðstæð
dæmi mætti nefha um hina ótrúlega sterku stöðu sálmsins þar í landi.
En hvað þá um biblíufræðin? Höfum við eitthvað þessu líkt í túlkun
biblíufræðinga á sálminum? Ohætt er að segja að engin bein hliðstæða er
til staðar. Hins vegar má benda á óbeina hliðstæðu í umfjöllun fræði-
manna um sálminn þegar þeir benda réttilega á að hirðishugtakið var
gjaman notað um konunga og aðra leiðtoga.21 Gamla testamentið sýnir
að allan konungatímann vom til hópar sem litu svo á að konungdæmið
væri í andstöðu við Jahve, hann væri hinn eini sanni konungur þjóðarinn-
ar. Þ\d hefur og verið haldið ffam að í Sálmi 23 sé Jahve hylltur sem kon-
ungur. Slík hylling er ekld með öllu ólík þjóðsöngi, a.m.k. ekki þjóðsöngi
okkar Islendinga sem einmitt er ortur út af einum sálmum Saltarans, þ.e.
Sálmi 90.22
Styrkur og hjdlp í nauðum
Flestdr biblíufræðingar myndu líklega taka undir þá skoðun að megin-
boðskapur Sálms 23 sé sá að vemd og hjálp Guðs megi treysta hvað sem
á bjátar, hann muni sjá fyrir öllum þörfum okkar, vernda okkur og leiða
eins og góður hirðir gætir hjarðar sinnar og sér fyrir þörfum hennar. Sagt
hefur verið að Sálmur 23 hafi að geyma einhverja bestu lýsingu sem til sé
20 Hér er aftur verið að vísa til ofannefndrar greinar W.L. Holladay.
21 Sbr. Gunnlaugur A. Jónsson 1998. „Hirðir og hjörð. Fáein dæmi úr áhrifasögu líking-
ar úr Gamla testamentinu.“ Guðfræði, kirkja og samfélag. 150 árfrá stofnun Prestaskól-
ans. Ritröð Guðfrœðistofnunar 12, bls. 173-195. Ritstjóri: Gunnlaugur A. Jónsson.
22 Gunnlaugur A. Jónsson 2001. Islands þúsund ár. Sálmur 90 í sögu og samtíð. Islands
þúsund ár. Ritröð Guðfræðistofnunar 15, bls. 47-56. Ritstjóri: Gunnlaugur A. Jónsson.
H9