Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2002, Blaðsíða 159

ÞÖRFIN Á MENNINGARFRÆÐI
dæmis var talið eðlilegt að ensk fræði snerust skv. nýrýnis-„stöðlum“, um
túlkun einstakra og afrnarkaðra texta bókmenntahefðarinnar. Annars kon-
ar fræðimennska var leyfð og henni stundum hampað en henni var aldrei
leyft að skyggja á viðurkennda aðferð nýrýninnar. Söguleg fræðimennska
átti stimdtun við en hún var tmdirsldpuð nýrýninni.11
Þó að húmamsk fræði séu ekki sett fram sem almenn vísindi, miðar
fagleg uppbygging þeirra að því að framleiða sérfræðinga. Fagleg upp-
bygging rannsókna í bókmenntum, sagnfræði, félagsfræði og öðrum
greinum sem oft snúast um menningu, hindrar gjarnan þessa sérfræðinga
í að setja þekkingu sína ffarn á opinberum vettvangi. I faglegum rann-
sóknum er allri athyglinni beint að þeim fáu spumingum sem eru hið
sérhæfða viðfangsefni þá stundina. Þessar spumingar em óhjákvæmilega
mjög fjarlægar hinum raunvemlegu vandamálum menningarinnar.
Þ\rerfaglegar hreyfmgar eins og bandarísk fræði og kvennaffæði hafa
sprottið upp vegna þess að mönnum þóttu mikilvægustu viðfangsefnin
gleymast við hinn ósveigjanlega aðskilnað á milh greina. Markmið banda-
rískra fræða var því að endurheimta þessi gleymdu viðfangsefni. Ekki má
gleyma að þjóðemishyggjan sem gat af sér bandarísk og kanadísk ffæði var
leynt og ljóst póhtísk og að rit í bandarískum fræðum gagnrýndu þá hug-
myndaffæðilegu hagsmuni sem fólust í viðteknum textum bandarískrar
menningar. Samt sem áður ættu bandarísk ffæði að vera öllum þeim við-
vörun sem hafa hugsað sér að gera menningarffæði að þverfaglegri grein
innan akademíunnar. Vandamáhð er að enn hefur ekkert komið ffam sem
komið gæti í staðinn fyrir (f)ögun akademíunnar og af því leiðir að hreyf-
ing eins og bandarísk ffæði þarf, hversu þversagnakennt sem það virðist, að
breyta sér í fag. Með öðrum orðum, þá fjarlægjast róttækar greinar upp-
runa sinn efdr því sem velgengni þeirra eykst og ef slíkar greinar forðuð-
ust (f)ögun, væri gildi þeirra dregið í efa. Iðkendur þeirra væru álitnir fús-
karar og viðfangsefni þeirra tískubóla. Fyrir þá sem lögðu stund á
bandarísk fræði varð hugtakið þverfagleiki að tæld til að gagnrýna ákveðið
stigveldi en bauð ekki upp á neitt sem komið gæti í staðinn. Eftir þvn sem
bandarísk ffæði festust í sessi, var æ sjaldnar minnst á þverfagleika.11
11 Sjá ^lagister Implicatus sem stofhanagert yfirvald: Endurlestur á sögu nýrýni,“
(„The Magister Implicatus as an Institutionalized Authority Figure: Rereading the
Histoiy of New Criticism“) The GRIP Report, I. hefti. (Oxford: Ohio Research in
Progress circulated by the Society for Critical Exchange).
12 Sjá „Þverfagleika og yfirvald í bandarískum fræðum“ („Interdiscipfinarity and Aut-
hority in American Studies“) efrir D. Shumway, The GRIP Report, I. hefri.
157