Þjóðlíf - 01.10.1988, Síða 47

MENNING
Hefur helgað
sig skrifum
um ísland,
Spjallað við
Svisslendinginn
Werner Schutzbach,
höfund bókarinnar
„Island — Feuerinsel
am Polarkreisu.
Eitthvert merkasta upplýsingarit um ísland,
sem til er á þýsku, er óefað „Feuerinsel arn
Polarkreis“ eftir Svisslendinginn Werner
Schutzbach. Allt frá því hann kom fyrst til
Islands, liðlega tvítugur að aldri, 1956, hefur
hann helgað sig því verkefni að skrifa um
landið og kynna það í hinum þýskumælandi
heimi. Um þessar mundir vinnur hann að
miklu riti um íslensk eldf jöll. Werner Schutz-
bach var á ferð á íslandi í lok septembermán-
aðar og Þjóðlíf náði þá af honum tali:
„Þegar ég kom hingað fyrst árið 1956
þekkti ég bara nafnið á landinu, orðið ís-
land. Hafði ekki hugmynd um það hvernig
hér var umhorfs. Hélt hins vegar að hér væri
mjög kalt. Ég hafði ekki lesið neina bók um
Island, ekki einu sinni lesið Nonnabækurn-
ar, eins og svo margir í Þýskalandi og Sviss.
Síðan dvaldist ég hér í þrjú ár, eða fram til
ársins 1959, og fylltist ást á landinu.“
Bók Werners, „Feuerinsel am Polarkreis“
er mjög víðtækt rit um ísland og íslendinga.
Þar er fjallað um jarðfræði landsins, dýralýf,
gróðurfar, sögu, bókmenntir og menningu.
„Ég hóf fljótlega að skrifa um ísland eftir
að ég kom heim frá landinu. Ég hafði alltaf
sérstakan áhuga á landafræði og jarðfræði og
byrjaði á því að skrifa um þau málefni.
Seinna fór ég að fjalla líka um söguna og
bókmenntirnar. Ég hef reynt að lesa allt það,
sem ég hef komist yfir um landið. Fyrsta
útgáfa bókar minnar kom út 1966 og síðan
hef ég endurbætt hana. 1976 kom hún aftur
og svo síðast 1985.
Hann hefur leitað heimilda víða.
„Ég hef sérstaklega leitað heimilda um
íslensku eldfjöllin. Ég hef til dæmis fundið
Hjónin Heidi og Werner kynntust á Islandi fyrir nær þremur áratugum: „ sland hefur
mótað líf okkar.“
mjög margar greinar á ýmsum tungumálum,
dönsku, ensku, frönsku, ítölsku um Kötlu og
Heklu og tekið saman nokkurs konar Kötlu-
annál. Hið sama ætla ég að gera um Heklu.
Hekla og ísland eru eitt; ef minnst er á
Heklu, þá er átt við landið í leiðinni.
Elsta handrit, sem ég hef fundið um ís-
land, er í Munchen. Það var skrifað 1180. Ég
hef leitað fangað víða í Þýskalandi, farið
rneðal annars til Weimar, og jafnvel fengið
sendar heimildir frá bókasafni í Leníngrad í
Sovétríkjunum. Nýlega fann ég svo handrit í
Bern í Sviss, sem skrifað er á latínu frá þrett-
ándu öld. Þar segir meðal annars að á íslandi
finnist silfurberg. Ég held að þetta sé elsta
ábending um slíkt, og ég hef ekki séð minnst
á silfurberg í íslenskum heimildum frá sama
tíma.“
Auk þess að skrifa bókina hefur Werner
einnig teiknað í hana um 100 skýringarmynd-
ir og tekið flestallar Ijósmyndirnar. Allt
þetta hefur hann gert í frítíma sínum, því
hann vinnur fulla vinnu sem blaðamaður hjá
dagblaði í Fraunfeld, nærri Zurich. Werner
talar íslensku ágætavel:
„Ég lærði hér tungumálið á skömmum
tíma. Ég kynntist Þorsteini Jósepssyni, sem
oft hafði verið í Sviss, og fékk hjá honum
margar íslenskar bækur að láni. Einnig
kynntist ég Sigurði Þórarinssyni. Ég vann
hér í prentmyndagerð og var alls í þrjú ár,
eða fram á árið 1959. Eg kom síðan aftur
strax árið 1960 og var hér í hálft ár. Eftir
þetta hef ég svo komið margsinnis til lands-
ins, meðal annars sem leiðsögumaður ferða-
mannahópa. Ég hef einnig farið með hópa til
Grænlands."
Hver er áhugi Svisslendinga á íslandi?
„Hann fer stöðugt vaxandi. Það finn ég í
tengslum við fyrirlestrahald mitt. Stöðugt
fleiri Svisslendingar fara líka til íslands. Eg
hef kynnst því, að því fólki, sem verið hefur í
ferðunum með mér, finnst alltaf gaman að
koma til íslands, jafnvel þótt rigni á hverjum
degi. Alltaf jafngaman.
Mesta breytingin síðan ég kom hingað
fyrst felst annars í vegabótunum úti á landi
og hins vegar stærð Reykjavíkurborgar. Hún
hefur margfaldast.“
Hvernig gengur með eldfjallabókina?
„Það gengur ekki hratt. Tekur sinn tíma.
Ég veit það ekki sjálfur hvenær hún kernur
út.
Það er dálítið gaman að því, að ég kynntist
konu minni á íslandi. Hafði heyrt af því að
það væri svissnesk stúlka stödd á landinu og
tókst að hafa upp á henni. Núna eru liðin 29
ár og hún er að koma til íslands í fyrsta sinn
síðan þetta var. En segja má að ísland hafi
sannarlega mótað okkar líf. Það er líka ein-
hvern veginn svo, að ísland er í rauninni
alltaf hjá okkur heima í Sviss. Til okkar
koma líka alltaf margir gestir frá íslandi ...
47