Þjóðlíf - 01.11.1988, Blaðsíða 48

ERLENT
Peronistar sigurstranglegir
í Argentínu er nú aðeins tæpt ár til annarra
lýðræðislegu kosninganna frá því herstjórn-
in fór frá völdum, árið 1983. Ríkisstjórn rad-
icalans Raul Alfonsín hefur á undanförnum
fímm árum mistekist að ná stjórn á efnahags-
málunum sem voru í mikilli óreiðu eftir
stjórnartíð herstjórnarinnar.
Erlendar skuldir nema nú 60 þúsund mill-
jónum bandarískra dollara og nægja þjóðar-
tekjurnar hvergi nærri til að borga árlega
vexti af skuldasúpunni sem eykst með hverju
árinu sem líður. Verðbólgan er á hraðri upp-
leið, hefur verið í kringum 25% undanfarna
mánuði en náði 30% í september síðastliðn-
um og vex ásmegin ef eitthvað er.
Að sama skapi vex reiði almennings og
traust hans á ríkisstjórn Alfonsín minnkar
óðum. Þegar ríkisstjórnin lagði fram efna-
hagsáætlun næsta árs nú fyrir skömmu undir
kjörorðinu „Herðið sultarólarnar“ varþolin-
mæði fólks á þrotum og þegar Alfonsín kom
skömmu síðar fram á opnum fundi, var hann
hrópaður niður og varð að slíta fundinum.
Alls kyns mótmælaaðgerðir eru á ný orðn-
ar algengar á götum Buenos Aires og 9. sept-
ember s.l. var allsherjarverkfall um allt land
og söfnuðust þúsundir manna saman fyrir
framan stjórnarráðið til að krefjast bættra
kjara. Lögreglan sendi út sérsveitir sínar á
staðinn og hundruð lögreglumanna reyndu
að tvístra mannfjöldanum með táragasi og
kraftvatnsslöngum. Hundruð manna voru
handtekin og tugir slösuðust í átökum við
lögreglu. Sem svar við afskiptum stjórnvalda
af verkfallinu ákváðu forystumenn verka-
lýðsfélaganna annað allsherjarverkfall
tveimur dögum seinna og var almenn vinnu-
stöðvun þann dag, þó án útifunda. Aðrar
aðgerðir almennings verða einnig æ algeng-
ari og víðtækari, s.s. að borga ekki opinbera
reikninga. En óskipulögð bylgja í þá átt er
hafin og þúsundir manna borga ekki lengur
reikninga fyrir „rafmagn", „gas“ og „síma“,
til að mótmæla gífurlegum hækkunum á
þessum útgjaldaliðum.
Svona er staðan í Argentínu þegar tæpt ár
er til kosninga. Mikil almenn óánægja og
ríkisstjórn Alfonsíns riðar til falls.
Stjórnmálaflokkarnir eru löngu farnir að
huga að kosningum og nú þegar eru „Radic-
alar“, „Peronistar“, „Frjálshyggjumenn" og
„Humanistar" búnir að velja sér forseta-
frambjóðendur fyrir næsta ár. Mest hefur
borið á innri kosningum radicala og peron-
ista, sem eru þeir flokkar sem líklegastir eru
til að slást um forsetastólinn og ríkisstjórn-
ina. Radicalar voru einhuga um kosningu
frambjóðanda og var Eduardo Angeloz ríkis-
stjóri í Cordova kosinn með 89% atkvæða
þeirra 1 1/2 milljóna radicala sem mættu á
kjörstað, en kjörsókn meðal radicala var
frekar dræm, eða aðeins 28%.
Það fór öllu meira fyrir prófkjörinu innan
flokks peronista (Partido Justicalista) en þar
voru í kjöri þeir Antonio Cafiero, formaður
flokksins og leiðtogi peronista í Buenos Air-
es og Carlos Menem, varaformaður flokks-
ins og ríkisstjóri í La Rioja. Mikill kraftur var
í slagnum sem stóð í rúma tvo mánuði. Per-
onistar eyddu bæði miklu fé í þessar innri
kosningar og mikilli orku, en á meðan á
henni stóð var einna líkast því að færu í hönd
kosningar til forseta Argentínu, en ekki for-
kosningar innan eins stjórnmálaflokksins.
Samtals eyddu peronistar 8 milljónum
bandarískra dollara í forslaginn, þar af Men-
em 5 milljónum. Til viðmiðunar má nefna að
kosningabarátta radicalanna Angeloz og
andstæðings hans Leons kostaði „aðeins"
500 þúsund bandarískra dollara.
í byrjun kosningabaráttu peronista voru
menn á eitt sáttir um að Cafiero væri öruggur
með kosningu sem forsetaefni, enda hann
vinsæll sem formaður flokksins, en Menem,
hins vegar, tiltölulega óþekktur annars stað-
ar en í La Rioja heimafylki sínu. Það kom því
mjög á óvart að Menem náði naumum meiri-
hluta í forkosningum og var kjörinn forseta-
frambjóðandi Partido Justacalista með
53,5% atkvæða. Það sem helst réði úrslitum
um þennan óvænta sigur var að Menem, sem
sækir fylgi sitt aðallega til lágstéttarperonista
landsbyggðarinnar, tókst að auka kjörsókn í
fátækari héruðum Argentínu meir en nokkr-
um öðrum hefur tekist í sögu peronistahreyf-
ingarinnar.
Það verða því Menem og Angeloz sem
koma til með að vera í sviðsljósinu næstu
mánuði sem frambjóðendur tveggja stærstu
stjórnmálaflokka Argentínu. Ef kosið yrði í
dag væri Menem nokkuð öruggur sigurveg-
ari, en hann er á allra vörum þessa dagana og
þykir hafa hleypt krafti í hreyfingu peronista
sem vex fiskur um hrygg með hverju árinu
sem líður. Hann hefur hins vegar á brattann
að sækja innan flokks sem utan, vegna þess
að í röðum millistéttarinnar eru menn ekki á
eitt sáttir um hann sem frambjóðanda. Og
stuðningsmenn Cafieros hafa enn ekki tekið
ósigrinum og það verður því hálfklofinn
flokkur peronista sem gengur til kosninga að
ári liðnu.
Radicalar geta því, þrátt fyrir auknar óvin-
sældir ríkisstjórnar Alfonsíns, náð að koma á
óvart með sigri í kosningunum. Því þrátt
fyrir allt eru radicalar einhuga um stuðning
við Angeloz sem þykir traustvekjandi og nýt-
ur stuðnings mikils meirihluta millistéttar-
innar. Auk þess er of fljótt að spá Menem
sigri, þó hann virðist standa vel að vígi þessa
dagana eftir öfluga áróðusherferð undanfar-
inna mánaða. Radicalar sitja enn á kosninga-
sjóði upp á 20 milljónir bandaríkjadollara og
hafa enn ekki hafið kosningabaráttuna af
fullum krafti.
Kristín Sævarsdóttir
48