Þjóðlíf - 01.11.1988, Blaðsíða 65

Nýjar bækur
einhverju varða og hvernig búið er að ungu
fólki á íslandi.
Heimsbókmenntir í íslenskri
þýðingu
Astkær nefnist ný skáldsaga eftir bandarísku
blökkukonuna Toni Morrison en þetta er
fyrsta verk hennar sem út kemur á íslensku.
Ulfur Hjörvar þýddi.
Sagan gerist upp úr miðri 19. öld í suður-
ríkjum Bandaríkjanna. Sethe er strokuþræll
sem flúið hefur með börnum sínum undan
kvölurum þeirra. Til að forða dóttursinni frá
því að hljóta örlög þrælsins deyðir hún hana.
En frelsi kaupir enginn með dauðanum og
minningin um verknaðinn ásækir Sethe alla
tíð síðan — minningin um dótturina sem
ekki á sér annað nafn en það sem Ietrað er á
legstein hennar — Ástkær.
Skáldsagan Ástkær kom út í Bandaríkjun-
um haustið 1987 og hálfu ári síðar hlaut hún
virtustu bókmenntaverðlaun vestan hafs —
Pulitzer-verðlaunin. Sjaldan hefur skáldverk
hlotið jafn einróma lof gagnrýnenda þar í
landi sem telja söguna einstætt listaverk og
ógleymanlegan vitnisburð um hugrekki, bar-
áttu og kvöl undirokaðra manna, borinn
uppi í senn af djúpri heift og óvenjulegri
ljóðrænni fegurð.
Andrúmsloft glæps er skáldsaga eftir
spænska rithöfundinn Juan Benet. Guðberg-
ur Bergsson þýddi söguna.
Sagan gerist á auðnum Spánar — uppi á
Héraði — á valdatímum Francos. Morð hef-
ur verið framið. Þar með er hrundið af stað
rás atburða sem í nokkrar vikur umturna lífi
þeirra sem silast áfram í lognmollu héraðsins
og lesandinn er leiddur inn í„ andrúmsloft
glæpsins“. Andi einræðisins svífur yfir auðn-
inni og áður en varir flækist lesandinn í
harmleik tveggja manna í spænska hernum á
tímum Francos og dregst inn í hið kæfandi
andrúmsloft valdbeitingar og mannlegrar
niðurlægingar.
Andrúmsloft glæps hefur hlotið meira lof
en títt er um spænskan skáldskap síðustu ára.
Árið 1980 hlaut höfundurinn Planeta-verð-
launin, helstu bókmenntaverðlaun Spánar,
fyrir þessa sögu. Juan Benet er fæddur 1927
og hefur sent frá sér rúman tug skáldverka
sem vakið hafa mikla athygli á Spáni og er-
lendis og eru af mörgum gagnrýnendum talin
fágæt snilldarverk. Sagan hefur einnig verið
kvikmynduð.
Dagbók góðrar grannkonu er skáldsaga eftir
Doris Lessing. Puríður Baxter þýddi söguna.
Doris Lessing er Islendingum að góðu kunn,
en áður hefur Forlagið gefið út skáldsögu
hennar, Grasið syngur.
Sagan segir frá Jane Somers. Hún er kona
í ábyrgðarstöðu og hefur alla tíð hugsað fyrst
og fremst um starf sitt, útlit og frama. Þegar
hún horfir á eftir eiginmanni sínurn og móð-
ur í gröfina, rennur smám saman upp fyrir
henni að samband hennar við samferða-
menn sína hefur verið reist á sandi.
Af tilviljun kynnist hún gamalli konu,
Maudie, sem komin er um nírætt. Smám
saman þróast samband þeirra á þá lund að
Jane axlar ábyrgð á gömlu konunni og dreg-
ur um leið lærdóm af lífi hennar. Maudie
sýnir henni veröld sem Jane hefur aldrei
kynnst, óvægna baráttu ungrar stúlku um
aldamótin fyrir tilveru sinni —baráttu sem
ekki er lokið, því að á gamals aldri berst hún
jafn vonlausri baráttu fyrir verðugu lífi.
Á eftirminnilegan hátt lýsir Doris Lessing
sárum tilfinningum þess sem sviptur er getu
sinni og rétti til að varðveita mannlega reisn.
Við kynni sín af Maudie öðlast Jane þann
þroska sem hana skorti til að meta líf sitt á ný
og gefa því tilgang — handan sýndar-
mennsku og sjálfumgleði.
Óvenjuleg bók um
hæfileikann til að læknast af
sjálfsdáðum
Kærleikur, lækningar, kraftaverk
nefnist bók eftir skurðlækninn Bernie S.
Siegel og fjallar hún um reynslu hans af ein-
stökum hæfileika krabbameinssjúklinga til
65