Þjóðlíf - 01.11.1988, Qupperneq 57

MENNING
Kvikmyndir
Terry
Gilliam og
baráttan
við skrif-
ræðið
Einu sinni, fyrir langa löngu, var gerð kvik-
mynd sem hlaut nafnið Brazil. Kvikmynd
sem vakti mikla athygli úti í hinum stóra
heimi og hlaut fjölmörg verðlaun. Þetta var
árið 1984. Að vísu voru ekki allir jafn hrifnir.
Bandaríkjamenn, nei. Yfirmenn kvik-
myndavers Universai voru ekki hrifnir.
Ég ætla að segja ykkur söguna frá byrjun.
Fyrsti vísirinn að gerð Brazil var í nætur-
klúbbi í París. I þessum næturklúbbi voru
m.a. komnir saman leikstjórinn Terry Gilli-
am og framleiðandinn Arnon Milchan.
Terry var að reyna að selja Arnon, sem þá
var að framleiða „The King of the Comedy“
og „Once Upon a Time in America", handrit
að kvikmynd sem átti að gerast „einhvers
staðar í 20. öldinni." Arnon var glaður og
reifur, enda gekk leikritið sem hann var að
setja upp og var með Roman Polanski í aðal-
hlutverki, mjög vel. Eftir sýningar kom Pol-
anski venjulega í klúbbinn og partýin stóðu
langt fram á morgun. Einhvern veginn tókst
Gilliam að fá Milchan til að leggja eina mill-
jón $ í púkkið og að auki að fá eitthvert af
stóru kvikmyndaverunum til að fjármagna
restina.
Alla vega. 20th Century Fox og Universal
ákváðu að leggja peninga í myndina. Fox átti
að fá Evrópu og restina af heiminum, Uni-
versal fékk Bandaríkin. Kostnaðaráætlun
hljómaði upp á 15.000.000 $. Gilliam fékk
breska leikritaskáldið Tom Stoppard (The
Empire of the Sun), og leikarann Charles
McKeown til að hjálpa sér við handritið. Svo
var hafist handa við að kvikmynda. Kvik-
myndað var í Englandi og Frakklandi, jafnt
inni sem úti. Leikarar voru ekki af verra
taginu: Jonathan Pryce (frábær í aðalhlut-
verkinu), Robert De Niro (andspyrnuverk-
fræðingur), Katherine Fielmond (móðir
Pryce), Bob Hoskins, Ian Holm, Ian
Richardson og auðvitað Michael Palin, fé-
lagi Gilliam frá Monty Python dögunum.
Þrátt fyrir gífurlegt álag, lauk Gilliam við
myndina á réttum tíma og undir kostnaðar-
áætlun. Svo skilar hann myndinni til Fox og
þeim finnst hún fín og setja hana strax í dreif-
ingu í Evrópu. Annað var það nú með Uni-
versal og Bandaríkjamarkaðinn. Universal,
og þá aðallega forstjóranum, Sidney J.
Sheinberg, fannst myndin allt of þrúgandi,
niðurdrepandi og of ruglingsleg fyrir banda-
ríska áhorfendur. Hann skipaði Gilliam að
klippa en Gilliam brást ókvæða við og sagð-
ist hafa staðið við sína samninga, Universal
þyrfti að standa við sína. Sidney Sheinberg
gaf ekki eftir og sat á myndinni í nokkra
ntánuði. Þetta var stríð á milli leikstjóra sem
skilað hafði inn metnaðarfullu listaverki, og
kvikmyndastúdíós sem vildi afþreyingu í
bandarískan almenning. Það fór að lokum
svo að Gilliam stóð uppi sem sigurvegari.
Hans útgáfa hlaut verðlaun kvikmyndagagn-
rýnenda Los Angeles, fyrir besta handrit,
bestu mynd og bestu leikstjórn. Auk þess var
hún tilnefnd til Óskarsverðlauna fyrir besta
handrit og bestu listrænu útfærslu (art dir-
ection). Ekki má gleyma því að Frakkar voru
yfir sig hrifnir og tala um hana sem eina bestu
mynd síðustu áratuga.
En af hverju er ekki búið að sýna hana
57