Þjóðlíf - 01.11.1988, Blaðsíða 62

MENNING
Gyrðir Elíasson: „Reyni að hugsa sem minnst um gagnrýnina." Mynd Þorkell Þorkelsson.
„Enginn getur hjálpað skáldum“
Gyrðir Elíasson
rithöfundur með
nýja smásagnabók,
eiginlega
skáldsögu...
Gyrðir Elíasson er óefað eitt þeirra skálda
okkar af yngri kynslóðinni, sem best kunna
að yrkja ljóð og segja sögu. Einn gagnrýn-
andi hefur lýst honum sem efnilcgasta ljóð-
skáldi þjóðarinnar, og fyrsta skáldsaga hans,
Gangandi íkorni, hlaut ágætar viðtökur
þegar hún kom út í fyrra. Nú í haust kemur út
ný bók, Bréfbátarigningin, eftir Gyrði. Hún
hefur að geyma fjórar langar, sjálfstæðar
smásögur, sem þó tengjast, skarast að efni:
„Það má segja kannski að þetta sé skrítin
skáldsaga. Að hluta eru söguhetjurnar þær
sömu í öllum sögunum; og segj a má að í þeim
öllu sé sami heimurinn ríkjandi. Þær gerast
allar í samtímanum og sögusviðið er smábæj-
arsamfélag, sem hugsanlega gæti borið ein-
hvern keim af uppeldisstað mínum, Sauðár-
króki. Síðasta sagan er þó reyndar nokkuð
frábrugðin hinum þremur.“
Nú kvaddir þú þér fyrst hljóðs sem Ijóð-
I skáld. í fyrra varstu síðan með skáldsögu og
núna smásögur. Er þetta eitthvert fráhvarf
frá ljóðunum eða ertu bara að hvfla þau?
„Nei, ég er alls ekki hættur að yrkja ljóð.
Ég á töluvert í handriti af ljóðum og næsta
bók mín verður eflaust ljóðabók."
Skrifarðu jöfnum höndum Ijóð og prósa?
„Nei, eiginlega á ég mjög erfitt með að
vinna að þessu tvennu í einu. Þetta kemur í
tímabilum hjá mér. Það koma tímar þegar ég
skrifa engin ljóð og bara prósa og öfugt.“
Þér finnst ekkert bókmenntaform liggja
betur fyrir þér en annað?
„Mér finnst munurinn á formtegundum
ekki eins mikill og sumir vilja vera láta. Allt á
sinn tíma og það fer í rauninni bara eftir því,
sem ég vil segja, koma á framfæri hverju
sinni, hvaða form verður ofan á. En það er
eins með form og efni annars vegar og hins
vegar líkama og sál. Erfitt að skilja á milli.“
Þórbergur — mesti höfundur
aldarinnar
Þú hefur ást á Þórbergi Þórðarsyni?
„Já, hann er gríðarlega víðfeðmur höfund-
ur. í verkum hans ríkir mesti andi, sem ég
hef skynjað hjá íslenskum rithöfundi. Hann
er mesti höfundur aldarinnar hér á landi. Af
ljóðskáldum myndi ég vilja nefna Jóhannes
úr Kötlum og ísak Harðarson.“
Nú hefur þú fengið mjög lofsamlega dóma
gagnrýnenda. Meðal annars verið sagður
efnilegasta skáld þjóðarinnar. Finnst þér
slíkt vera hvatning eða byrði?
„Ég reyni að hugsa sem minnst um gagn-
rýnina. Reyni að láta hana ekki hafa áhrif á
mig. Ég vil ná því fram, sem ég hef sjálfur
áhuga á, og forðast að láta utanaðkomandi
hluti hafa áhrif á mig. Gagnrýnin snertir ekki
það dýpsta í mér. Þó verð ég að viðurkenna
að slæm gagnrýni hefur meiri áhrif á mig en
góð.“
Hvað finnst þér að öðru leyti um þá um-
fjöllun, sem ungir höfundar fá í fjölmiðlum
samtímans?
„Mér finnst hún stundum nokkuð yfir-
borðskennd. Ekki höfðatil mín. Þegarbókin
kom út í fyrra var hringt til mín frá fjölmiðli,
sem mér er frekar lítið gefið um, og ég beð-
inn um að koma fram þar. Ég neitaði, og þá
fann ég að viðkomandi fjölmiðlamanni þótti
ég bara eitthvað skrítinn. Að vilja ekki koma
fram og auglýsa mig. En mér finnst stundum
að umfjöllun um skáld í fjölmiðlum miðist
frekar við að auglýsa fjölmiðlana og sýna
fram á ágæti þeirra en vekja athygli á skáld-
unum.“
Þú býrð í Borgarnesi. Finnst þér þú hafa
meiri ró og frið til skrifta úti á landsbyggð-
inni en í bænum?
„Já mér finnst mér ganga betur að finna
sjálfan mig úti í dreifbýlinu.“
Nú ert þú í fullu starfi, ef svo má segja, sem
skáld. Finnst þér þú finna fyrir þessari frægu
einsemd, sem svo oft er talað um að skáld
líði?
„Auðvitað finnur maður stundum fyrir
einsemd. Enginn getur hjálpað skáldum.
Þau verða að hjálpa sér sjálf . . .“
—eh
62