Þjóðlíf - 01.11.1988, Qupperneq 25

Grétar Kristjónsson meðan ailt lék í lyndi, fyrir daga kvóta og verðtrygginga. Gerður
gjaldþrota án þess að vita af því.
Þannig missti ég allar mínar eigur
lögunum verði breytt og þau gerð mann-
eskjulegri. Maður hefur t.d. heyrt að í sum-
um löndum missi fólk ekki fbúðir sínar þó
það verði gjaldþrota. Og í einhverjum fylkj-
um Bandaríkjanna heldur fólk jafnvel bíln-
um sínum. En mál númir eitt, tvö og þrjú
hlýtur náttúrulega að vera að koma í veg
fyrir það að menn verði gjaldþrota þannig að
allir haldi sínu. í þessu sambandi tel ég brýnt
að menn fái kost á því að semja um skuldir
sínar beint, áður en kostnaðurinn er lagður
á. Ég hef trú á því að ef það tækist myndi slíkt
bjarga mörgum manninum. Ég tel að menn
séu alltof fljótir á sér að fara út í hörkuna.
— Almennt séð tel ég fólk nokkuð djarft í
því að steypa sér út í fjárfestingar. íslending-
ar eru kannski ekki búnir að læra að lifa með
þessum vísitölubindingum á öllu. Lánsfé er
orðið það dýrt, að menn verða hreinlega að
passa sig betur en verið hefur.
Reiðarslag — uppgjöf
— Gjaldþrot er mikið reiðarslag fyrir fólk
og nær undantekningarlaust brotnar það
saman. Margir bara gefast upp á lífinu og
yfirgefa þennan heim. Landlæknir er þessa
dagana með í athugun fyrir okkur hversu
mikið er um slíkt. Staða gjaldþrota einstak-
lings er afskaplega vonlítil. Maður getur
hvorki keypt sér hús né bíl, rnaður getur
hvergi fengið lánafyrirgreiðslu, og það er
spurning hvort maður hafi rétt á því að halda
launum sínum. Ég á hinsvegar mjög erfitt
með að lýsa mikið nánar hver staða gjald-
þrota einstaklings er. Lögfræðingum ber alls
ekki saman um það atriði og það virðist sem
lög stangist á í þeim efnum.
— Pað ber öllum saman um að fólk fær
ekki nægjinlega skýrar upplýsingar um laga-
legan rétt sinn og stöðu við og eftir gjald-
þrotaskipti. Ég vil hinsvegar taka það mjög
skýrt fram að mér er ekki neitt sérstaklega í
nöp við lögfræðinga. Þetta er sjálfsagt mjög
erfitt og vanþakklátt starf að standa í inn-
heimtum. Hinsvegar heyri ég mjög grófar
sögur varðandi framkomu sumra lögfræð-
inga. Það hringdi t.d. ímigkona utan af landi
og sagði mér frá því að eitt kvöldið hafi lög-
reglubíll numið staðar fyrir utan hjá henni og
inn komu lögfræðingur og fógetafulltrúi. Og
án nokkurs fyrirvara voru sett réttarhöld við
kvöldverðarborðið hjá fólkinu. Ég hef einn-
ig heyrt að menn hafi ruðst inn á heimili fólks
þegar börnin hafi verið ein heima til þess að
skrifa upp húsmuni. Og ég hef heyrt um
réttarhöld og rekistefnur á stigagöngum í
fjölbýlishúsum. Þetta er náttúrulega engan-
veginn nógu gott. Og það eru sérstaklega
svona tillitsleysi og mannfyrirlitning sem
brýtur fólk niður.
— Ég var mjög heppinn því engin ábyrgð
lenti á fjölskyldu minni. Hjá mörgum skeður
það og slíkt hefur náttúrulega mjög neikvæð
áhrif á fjölskyldulífið. Oft gliðna hjónabönd
Gjaldþrotasaga
Grétars
Kristjánssonar:
— Mín saga hefst á því, að ég var með litla
útgerð. Það var eiginlega kvótinn sem kom
þessu af stað vegna þess að ég hafði verið á
línu fram á miðja vertíð og ég sá fram á, að ef
ég færi á net, þá myndi ég klára þorskkvót-
ann fljótlega. Ég ætlaði sem sagt að vera
sniðugur og ákvað því að gera bátinn út á
„snurrvoð". Málið var hinsvegar það, að þó
svo að ég hafi stundað sjó síðan ég var 12 ára,
þá hef ég nær aldrei verið á slíkum veiðum. I
fáum orðum sagt þá æxluðust málin þannig
að ég fékk annan rnann til að fara á bátinn.
Það gekk vægast sagt illa, af ástæðum sem ég
ætla ekki að nefna hérna. í þcssum veiðimál-
urn lenti ég einnig í alveg hörmulegum vand-
ræðum með bátinn, — það bilaði bóksta-
flega allt sem bilað gat. Ég þurfti að setja
bátinn í slipp. Sú viðgerð mislukkaðist alveg
fullkomlega þannig að það lá við slysi um
borð í bátnum, því það sprakk allt og
splundraðist.
— Þegar hér var komið sögu, þá var farið
að þrengjast verulega um fjárhaginn hjá mér.
Ég tók því þá ákvörðun að selja bátinn.
Hann hef ég hinsvegar aldrei fengið greidd-
an þannig að ekki lagaðist bágborinn fjár-
hagur minn við þá sölu. Stuttu síðar var ég
kominn í slagtog við menn sem töldu mér trú
um að þeir hefðu peningaráð og aðgang að
fiskmörkuðum erlendis. Það varð úr að ég
keypti með þeim annan bát og bjóst við að nú
myndi rætast úr öllu saman. Það stóð til að
flytja út fisk og gera stóra liluti. En þetta fór
á annan og verri veg. Okkur tókst aldrei að
flytja neinn fisk út, því þessir markaðir
reyndust ekki vera fyrir hendi. Og nú fór svo
sannarlega að síga á ógæfuhliðina. Báturinn
var það dýr að engin leið var að gera hann út
öðruvísi en með útflutningi eða einhverju
þess háttar, þannig að meira fengist fyrir
aflann. Ég gafst upp á þessari útgerð og í
sameiningu ákváðum við að selja bátinn. Ég
afhenti þessum mönnum skriflegt umboð til
þess að selja hann og bjóst náttúrulega við að
fá minn eignarhluta greiddan. Þessir menn
gerðu hinsvegar aldrei upp við mig og aldrei
fékk ég peningana. Þessir menn halda öllum
mínum pappírum, og tékkhefti,.... ogeftir á
að hyggja var nú stutt í gjaldþrotið.
— Það má segja að mín gjaldþrotasaga
einkennist af óhöppum og að sjálfssögðu
stórum mistökum. Ég vanmat stöðuna, gerði
mistök og lenti í slagtogi við menn sem voru
ekki það sem þeir sögðust vera. Og þegar hér
var komið sögu voru skuldir mínar byrjaðar
að fara í lögfræðinga og þá hækkuðu þær til
muna. Atburðarásin varð nú það hröð að ég
missti yfirsýnina á því sem var að gerast. Svo
allt í einu frétti ég að ég væri orðinn gjald-
þrota. Ég hringdi í fógeta og fékk endanlega
að vita þar að ég væri „afgreiddur" gjald-
þrota, — og meira veit ég ekki.
Enn þann dag í dag hef ég ekki hugmynd um
hve háar skuldakröfur voru gerðar í búið
mitt, — mér hafa engar tölur verið sýndar
um það.
— Eitt finnst mér mjög merkilegt í þessu
máli. Ég benti fógetafulltrúa á útistandandi
skuldir sem eign. Ég er meira að segja með
fjárnám í eignum þess ntanns sent skuldaði
mér. Hér er um að ræða vélar og tæki úr bát
sem umtalsverðir peningar liggja í. Full-
trúinn svaraði mér hinsvegar á þá leið að sér
hefði ekki þótt taka því að eltast við þetta. í
dag liggur þetta dót suður í Garðarbæ og það
á það enginn. Ég var gerður gjaldþrota og
því má ég ekki taka það, og maðurinn sem
skuldar mér má það ekki heldur, því ég er
með fjárnám í því. ... Ég þori næstum að
fullyrða að ef ég hefði fengið mínar skuldir
greiddar, þá hefði ég getað klórað mig þann-
ig út úr erfiðleikunum að ég hefði sloppið við
gjaldþrot. En ég missti að sjálfsögðu allar
mínar eigur, en það er ekki það sama og vera
gerður gjaldþrota.
Kristján Ari
25