Frjáls verslun - 01.01.2012, Side 34

34 FRJÁLS VERSLUN 1. TBL. 2012
Að togA sig
upp á hárinu
Munkhásen Minnir núnA á sig í Atvinnulífinu.
ÞAð er of MArgt öfugsnúið og lygilegt.
unkhásen minnir
núna á sig í atvinnu­
lífinu. Það er of
margt öfugsnúið
og lygilegt. Flestir
þekkja söguna af því
þegar Munkhásen
sagðist hafa togað
sig upp á hárinu
með góðum árangri.
Erum við að toga
okkur upp á hárinu
í efnahagsmálum?
Hvernig stendur t.d. á því að við hækkum
laun á almennum vinnumarkaði í kerfi
sem hefur skroppið saman og búum til
verðbólgu? Hvernig stendur t.d. á því
að við hækkum skatta á atvinnulífið og
drögum þannig úr getu þess til að vaxa og
fjárfesta?
Það er mikilvægt að laun séu ekki hækk ­
uð á meðan reynt er að rífa sig upp úr
kreppunni. Þá gefst meira fé til fjár fest ingar
sem skapar varanlegan hagvöxt. Launa ­
hækkun í hagkerfi sem hefur skroppið
sam an skapar fyrst og fremst verðbólgu og
útkoman verður minni hagvöxtur.
Minni hagvöxtur leiðir til minni launa ­
hækkana á næstu árum og minni fjárfest ­
inga. Best er að rífa upp hagvöxtinn
með auknum fjárfestingum til að ná upp
hagvexti sem skilar sér í meiri launa ­
hækk unum eftir nokkur ár – okkur og
afkomendum okkar til góða.
Þegar laun eru hækkuð til að ná upp hag ­
vexti er það skammgóður vermir. Hækkun
launa skilar sér fjótt í aukinni einkaneyslu
sem aftur skilar sér í meiri innflutningi og
utanlandsferðum. Það lekur út af kerfinu
og til verða störf erlendis.
Varanlegur hagvöxtur verður til með
arðbærri fjárfestingu; fjárfestingu sem
skapar tekjur í framtíðinni. Þann ig er
mikilvægara að fjárfesta í fram leiðslu ­
tækjum sem búa til störf en t.d. húsnæði.
Hagvöxtur á Íslandi hefur ávallt verið
drifinn áfram af fjárfestingu og útflutningi.
Hagvöxtur síðasta árs upp á 2,6% er til
dæmis að mestu tilkominn af auknum
útflutningi í sjávar útvegi og stóriðju.
Það er margt skrítið. Við teljum okkur
skapa fleiri störf með því að hækka laun og
gera þannig atvinnu lífinu erfiðara fyrir með
að búa til ný störf og ráða fleiri í vinnu.
Við teljum okkur slá á verðbólgu og skapa
stöðugleika með því að hækka laun in – en
stöðugleikinn er núna helsta krafa aðila
vinnumarkaðarins. Það er mesta þver­
sögnin og þar mætir Munkhásen sterkastur
til leiks.
Ríkisvaldið telur vænlegast að auka
álög ur á fyrirtæki eftir hrunið svo minna
svigrúm sé fyrir þau að ráðast í fjár fest ­
ingar, sinna rannsóknum og skapa ný störf.
Á sama tíma kemur fram í könnun
Við skiptaráðs að 94% svarenda telja að
atvinnulífið sé undirstaða velmegunar.
Fólkið sjálft áttar sig á því hvar störfin
verða til og að traust atvinnulíf sé undir ­
staða bættra lífskjara.
Þegar hagkerfi skreppur saman um 11%
er meiri þörf á að lækka launin en hækka
þau til að koma á jafnvægi. Launahækkanir
við þessar aðstæður geta ekki annað en
leitt til verðbólgu. Við erum enn í djúpri
kreppu.
krÓNAN rÓt vANDANs eN ekkI
lAUNAhækk ANIr, seGIr GYlFI
Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ, segir að
krónan sé rót verðbólguvandans en ekki
launahækkanir sem hann barðist fyrir á
síðasta ári. Hann vill stöðugleika á sama
tíma og hann þrýstir á um hækkun launa.
Gylfi segir að lausnin á Íslandi sé nýr
gjaldmiðill; evra.
Það eru mjög skiptar skoðanir varðandi
gjaldmiðilinn og sitt sýnist hverjum. Þar
hafa bæði stuðningsmenn krónunnar og
andstæðingar hennar nokkuð til síns máls.
„Hvernig datt ykkur í hug að semja um
þessar launahækkanir?“ spurði Þórarinn G.
Pétursson, aðalhagfræðingur Seðlabankans,
við fulltrúa vinnumarkaðarins þegar
hann sat í pallborði á fundi Viðskiptaráðs
síðast liðið haust og kvartað var yfir stýri ­
vaxtahækkun Seðlabankans.
Þjóðar kakan, verg lands fram leiðsla,
skiptist í neyslu, sparn að (fjárfest ingu) og
nettó hlut utan ríkis viðskipta.
Það skiptir engu máli hvert landið er eða
gjaldmiðillinn; króna, evra eða dollar, ef
samið er um launahækkanir í kerfi sem
hefur skroppið saman, fer verðbólgan á
kreik. Það er aðeins hagvöxtur sem getur
borið uppi launahækkanir.
Best er að launahækkanir komi í kjölfarið
á stækkun kökunnar, þ.e. þegar innstæða er
fyrir þeim. Á bak við þessa hugsun er m.a.
kenningin um að ekki sé hægt að borða
kökuna og geyma hana á sama tíma. Ef
fjár festingar eru mikilvægar er ekki hægt
að auka neysluna á sama tíma.
Það er enn drjúp kreppa mælt á kvarða
TExTi: jÓn G. HaUKsson / myndir: GEir Ólafsson oG flEiri