Frjáls verslun - 01.01.2012, Page 43

FRJÁLS VERSLUN 1TBL. 2012 43
verkAlýðs­
hreyfing í vAndA?
„Það er hægt og sígandi verið að draga
okkur aftur til áranna fyrir þjóðarsátt
1990. Stjórnvöld verða að koma þarna að
málum.“
Þegar spurt er hvað stjórnvöld geti gert
til að hækka gengið er hins vegar fátt um
svör annað en að kasta krónunni. Gylfi vill
annan gjaldmiðil en krónuna, sem hann
segir vera í klessu. Upptaka evru er að hans
mati ein lausn á vandanum sem skapast
vegna veikrar stöðu krónunnar.
Vilhjálmur vill að gengið verði fram af
miklu meiri hörku í kjarabaráttunni. Hann
segir að málflutningur ASÍ og Samtaka
atvinnulífsins sé oft ótrúlega líkur – sama
ræðan hjá hvorum tveggja, sérstaklega
þegar kemur að gagnrýni á ríkisstjórnina.
„Forystumenn bæði ASÍ og SA gjamma
framan í ríkisstjórnina en enginn hugur býr
að baki, ekki einu sinni þótt stjórnin standi
augljóslega ekki við sín loforð,“ segir
Vilhjálmur og grunar að forysta ASÍ sé of
nátengd stjórnarflokkunum.
hættA á vÍxlverkUNUm
Spjót allra beinast þannig að ríkisstjórninni
en Stefán Einar er ekki sammála Vilhjálmi
um harðari launabaráttu.
„Við eigum alltaf á hættu að lenda í víxl­
verkum launa og verðlags,“ segir Stef án
Einar. „Það höfum við reynt áður og það
fást engar kjarabætur út úr verð bólgu ­
skrúfu.“
Það hljómar því undarlega að forseti
ASÍ og formaður VR tala á svipuðum
nót um í kjarabaráttunni. Einu sinni var
Verslunarmannafélagi Reykjavíkur –
forvera VR – haldið utan við ASÍ af póli ­
tísk um ástæðum. Verkalýðurinn átti ekki
samleið með verslunarfólki, sem þótti hallt
undir Sjálfstæðisflokkinn.
Þetta er hluti af sögu verkalýðshreyfi ng ­
arinnar. Gylfi Arnbjörnsson segir að átökin
standi ekki um einstaka stjórnmálaflokka
heldur hvort hreyfingin eigi að vera sértæk
eða stuðla að samstöðu.
„Okkar leið er samstaða því við viljum
forðast víxlverkanir launa og verðlags,“
segir Gylfi. „Þessi leið er ekki eins umdeild
innan hreyfingar og ætla mætti. Síðustu
kjarasamningar voru samþykktir með 92%
atkvæða. En það eru menn á móti og þar á
meðal Vilhjálmur Birgisson.“
báðUm meGIN vIð bOrðIð
Stefán Einar segir að átakalínurnar séu
skýrar og þær komi fram í misvæg inu milli
innlendrar þjónustu og útflutn ings. „Það
hafa alltaf verið átök í verkalýðs hreyfi ng­
unni og ekki meiri nú en áður,“ segir Stefán
Einar.
Vilhjálmur er ekki sammála því að ólík
staða atvinnugreina skýri allt sem tekist
er á um innann Verkalýðshreyfingarinnar.
Hann bendir líka á að hreyfingin sé stór
fjárfestir í gegnum lífeyrissjóðina.
Þetta er gagnrýni sem er óháð því sem
tapast hefur á þessum fjárfestingum við
hrun bankanna haustið 2008. Hagsmunir
verkalýðshreyfingar og fyrirtækjanna
mætast vegna þess að lífeyrissjóðirnir eru
stórir fjárfestar og stöðug krafa um að þeir
leggi fé í atvinnuuppbyggingu.
„Verkalýðshreyfingin á mikilla hagsmuna
að gæta í fyrirtækjunum gegnum áhrif
sín í lífeyrissjóðunum,“ segir Vilhjálmur.
„Þarna liggja mikil völd og forystumenn í
verkalýðshreyfingunni sitja nánast báð um
megin við borðið þegar kemur að kjara ­
samn ingum.“
lÍtIl teNGsl Í reYND
Gylfi Arnbjörnsson segir að verkalýðs­
hreyfi ngin verði líka að hugsa um þarfir
atvinnulífsins og stuðla að nýsköpun og
uppbyggingu. Það hafi verið gert alveg frá
því lífeyrissjóðakerfið varð til árið 1969. En
hann vísar því á bug að þetta hafi áhrif á
kröfugerð í samningum.
„Það eru 27 fulltrúar frá verkalýðshreyf­
ingunni í stjórnum lífeyris sjóðanna. Kröfur
í kjarasamningum eru settar fram af 5.000
trúnaðarmönnum í verkalýðsfélögunum.
Þeir taka ekki við skipunum frá þessum
fáu stjórnar mönn um,“ segir Gylfi.
Vilhjálmur hefur lagt til að tengslin milli
verkalýðsforystu og lífeyrissjóða verði rofin
með beinum kosningum í stjórnir sjóðanna.
„Það er fullt af hæfu fólki sem getur tekið
ákvarðanir um fjárfestingar sjóðanna.
Núna eru of mikil völd á fárra höndum í
sjóðunum og hagsmunir of samtvinnaðir,“
segir Vilhjálmur.
Tillaga um beina kosningu hefur ekki náð
fram að ganga innan hreyfingarinnar og
mætir þar andstöðu, til dæmis frá VR. Ekki
heldur þar er fólkið í Húsi verslunarinnar
sammála þeim á Akranesi.
lANGtÍmAFJárFestIr
„Ég spyr: Hvernig á að standa að beinni
kosningu? Á vægi atkvæða að ráðast af
eign hvers og eins í sjóðunum eða eiga
öll atkvæði að vega jafnt? Þetta er óleyst
vandamál og þau eru fleiri,“ segir Stefán
Einar.
„Það er líka vandi sem fylgir beinni
kosningu að það er hægt að lofa mikilli
ávöxtun til að komast að. Þá gleymist að
fjárfestingar lífeyrissjóðanna eru langtíma­
fjárfestingar. Þarna gildir þolinmæðin.
Þetta er langhlaup,“ segir Stefán Einar og
óttast að fjárfestingastefna sjóðanna verði
lýðskrumi að bráð.
„Hitt er annað mál að aðgengi að
upplýsingum um sjóðina er ekki nógu gott.
Það mætti bæta en hreyfingin á ekki að
vera hrædd við að beita áhrifum sínum í
gegnum sjóðina,“ segir Stefán Einar.
Gylfi Arnbjörnsson sér ekki heldur kosti
við beina kosningu og minni tengsl líf­
eyrissjóða og atvinnulífs. „Það er eðlilegt
að hreyfingin vinni út frá þörfum atvinnu ­
lífsins. Það er atvinnulífið sem þarf að
standa undir bættum launakjörum,“ segir
Gylfi.
Stefán Einar Stef áns ­
son, formaður VR:
„Ég er fylgjandi því
að taka upp síðustu
samninga og strika
það út sem stjórnin
lofaði.“
Vilhjálmur Birgis son,
formaður Verka lýðs ­
félags Akraness:
„Það er fullt af hæfu
fólki sem getur tek ­
ið ákvarðanir um
fjárfestingar sjóð ­
anna.“