Frjáls verslun - 01.04.2013, Síða 10

10 FRJÁLS VERSLUN 4. 2013
Enginn átti von á að allt færi úr böndunum þótt gamli maðurinn við stýrið félli
frá. Þrjár dætur voru til að taka við og nú situr sú yngsta, Ane Mærsk Mc-Kinney Uggla,
í sætinu sem herra Møller vermdi fram á 99. aldursár. Allt er í öruggum höndum.
Yngsta dóttirin tók við
Ættarauðurinn er eign upp á 105 milljarða danskra króna – ríflega
2.200 milljarða íslenska – og
mest af því fé bundið í hutabréf­
um í skipafélaginu A.P. Møller­
Mærsk. Það er eitt stærsta
skipa félag heims og með um
fimmtung af landsframleiðslu
Dana í veltunni. Eign fjölskyld­
unnar er komið fyrir í tveimur
sjóð um; almenn um sjóði og
fjölskyldusjóði. Saman eiga
þess ir sjóðir 58 prósent af skipa­
fé laginu og fara með 76 pró sent
atkvæða á hlut hafa fundum.
Þetta er gamall ættar auður.
Kinkar bara kolli
Með þennan liðstyrk að baki sér
gegnir Ane „bara“ stöðu varafor­
manns í stjórn auk þess að
stýra báðum sjóðum fjölskyldun­
nar. Þetta fyrirkomulag býður
upp á árekstra. Góðir stjórnar­
hættir – corporate governance
– eru tískuorð samtímans. Eru
góðir stjórnarhættir virtir ef einn
hluthafi hefur yfirburðastöðu í
almenningshlutafélagi?
Ane svaraði spurningu um
þetta í viðtali við Berlingske
Tidende: „Það eru stjórnendur
skipafélagsins og hlutafélags­
ins sem koma með tillögur um
ákvarð anir. Við í sjóðum fjöl ­
skyld unnar kinkum kolli. En að
sjálfsögðu: Ef stefnan er röng
verður einhver að segja stopp
og það gerum við í sjóð um
fjölskyldunnar.“
Þetta þýðir að kúrsinn hjá
skip um A.P. Møller­Mærsk
verður óbreyttur – nema sker
birtist fyrir stafni. Og þetta þýðir
líka að Ane er í hópi valdamestu
Dana þótt hún segist bara kinka
kolli á stjórnarfundum.
Og það eru alltaf sker í sjón ­
um. Óveðursský eru alltaf við
sjóndeildarhring en þoka á
siglingaleiðinni. Starf Ane er
ekki eins náðugt og hún gefur
í skyn.
Erfingjar fá minnihlutann
En erfingjar gamla herra Møllers
standa ekki dagsdaglega við
stjórnvölinn hjá skipafélaginu
þótt margir séu þar starfsmenn.
Forstjórinn heitir Nils Smede­
gaard Andersen.
Það eru auðæfi fjölskyldunnar
allt frá því afinn hóf útgerð fyrir
um öld sem athyglin beinist að.
Það eru sjóðirnir tveir. Almenni
sjóðurinn á eignir upp á 85
milljarða danskra króna, þar af
eru fimm milljarðar í öðrum fjár ­
festingum en skipafélaginu.
Hagnaðurinn af þessum
sjóði, það er í stórum dráttum
arðurinn af hlutabréfunum í
skipafélaginu, hefur verið nýttur
til ýmissa góðra verka. Þar er
frægast óperuhúsið nýja í Kaup­
mannahöfn.
Hinn sjóðurinn er kallaður
fjöl skyldusjóðurinn og er til
muna minni, aðeins 20 milljarð­
ar danskra króna. Það eru
peningar sem arfar og útarfar
ætt arinnar fá með tíð og tíma.
Þetta eru allt peningar sem
hafa safnast upp á rúmri öld og
Ane segist verða að hugsa öld
fram í tímann þegar hún tekur
ákvarðanir.
Fjölmenn ætt
Ane er ekki heldur eini erfing­
inn þótt hún sitji í sæti gamla
mannsins. Þær systur eru þrjár
og þær eiga allar börn. Hóp­
ur erfingja er stór og fer ört
stækkandi. Og flest hefur þetta
fólk – dætur, börn, tengdabörn
og barnabörn – unnið hjá skipa ­
félaginu eða dótturfélögum
þess. Starfsmenn þar eru ann­
ars 115 þúsund.
Elst erfingjanna er Leise
Mærsk Mc­Kinney Møller,
fædd árið 1941. Hún á þrjár
dætur. Næst er Kirsten Mærsk
Mc ­Kinney Olufsen, fædd 1944.
Hún á fjóra syni. Og svo er Ane,
fædd 1948, og á tvo syni, báða
starf andi hjá félaginu.
Þetta er fríður hópur – og nóg af
per sónum og leikendum í danskt
ættardrama um völd, pen inga,
ástir og örlög.
Lífið eftir andlát danska skipakóngsins
Arnolds Mærsk Mc-Kinney Møller:
TexTi: Gísli KrisTjánsson.
a.P. møLLER-mæRSk
„Það eru stjórnend­
ur skipafélagsins og
hlutafélagsins sem
koma með tillögur
um ákvarðanir. Við í
sjóðum fjölskyldunn­
ar kinkum kolli. En
að sjálfsögðu: Ef
stefnan er röng verð ­
ur einhver að segja
stopp og það ger um
við í sjóðum fjöl ­
skyldunnar.“