Læknablaðið : fylgirit - 01.10.2001, Page 69

SIÐFRÆÐI FÓSTURGREININGAR
báðir eru ritaðir fyrir um það bil 3000 árum. Við lítum
nánar á þessi ljóð hér á eftir.
Siðferðisleg afstaða
Þegar kristnir guðfræðingar og siðfræðingar taka af-
stöðu gagnvart einhverjum málum á grunni fræða
sinna er gengið út frá þeirri grundvallarheimsmynd,
sem birtist í sköpunartrú Gamla testamentisins, það
er trúnni á einn Guð, sem hefur skapað okkur og vill
leiða okkur gegnum lífið. Við þetta bætist sú trú sem
fram kemur í kenningum Jesú Krists, sem kristið fólk
játar sem Guðs son í þeirri merkingu að Jesús birti
okkur Guð sjálfan eins og hann er, vilja hans og af-
stöðu gagnvart okkur mannfólkinu.
Hér bætist við tilfinningaleg afstaða vegna þess að
boðskapur Jesú Krists snertir við tilfinningum okkar
og okkar innri manni. Siðferðisleg afstaða er því
skoðuð í ljósi orða Krists. Þeir guðfræðingar sem
hvað mesta áherslu vilja leggja á mismun bóka Biblí-
unnar hvað trúverðugleika varðar, leggja mesta
áherslu á orð Jesú eins og þau birtast í guðspjöllun-
um. Pegar við tökum því siðferðislega afstöðu gagn-
vart einhveijum ákveðnum málum sem byggð er á
kristinni trú verðum við að skoða hvort eitthvað er að
finna í guðspjöllunum þar sem Jesús lýsir afstöðu
sinni beint gagnvart málinu. Ef svo er ekki verður að
skoða þá texta sem hægt er að draga þá ályktun af að
leiða megi að því líkur hvaða afstöðu Jesús sjálfur
hefði tekið í málinu.
Snemmgreining Downs heilkenna
Hið siðferðislega viðfangsefni sem við stöndum
frammi fyrir í dag er snemmgreining Downs heil-
kenna hjá öllum þunguðum konum. Vandamálið
virðist ekki vera sú greining sem farið hefur fram hjá
ákveðnum hópi kvenna tiltölulega seint á meðgöng-
unni hingað til og hefur viðgengist um árabil. Pví mun
ég láta það vandamál liggja milli hluta og snúa mér
eingöngu að hinu boðna viðfangsefni.
Aður en við skoðum það guðfræðilega og siðferð-
islega þurfum við fyrst að skoða hver tilgangur slíkrar
snemmgreiningar er. Ef tilgangurinn er fyrst og
fremst sá að eyða fóstrinu, sé það greint með viðkom-
andi heilkenni, er tekið allt öðruvísi á málinu en ef
tilgangurinn er að undirbúa fjölskylduna undir mót-
töku barns með Downs heilkenni inn í fjölskylduna.
Hér liggja tvær gjörólíkar tegundir af lífsafstöðu að
baki. Því munu bæði guðfræðilegar og siðfræðilegar
vangaveltur taka gerólíka stefnu allt eftir því hvor til-
gangurinn liggur að baki greiningunni.
Guðfræði lífsins
í inngangorðum hér að framan vísaði ég til þriggja
ritningarstaða í Gamla testamentinu sem sýna hver
afstaða hins rauða þráðar sköpunarguðfræðinnar er í
hnotskurn. Þar segir í lok Sköpunarsögu fyrstu Móse-
bókar: „Og Guð skapaði manninn eftir sinni mynd,
hann skapaði þau karl og konu. Og Guð blessaði þau
og Guð sagði við þau: „Verið frjósöm, margfaldist og
uppfyllið jörðina." Og Guð leit allt, sem hann hafði
gjört, og sjá, það var harla gott.“ (1. Mós.l: 27-
28a....31a.)
Þessi orð segja okkur að Guð skapar allt líf og
hann telur það harla gott. Þetta er mjög jákvæð lífsaf-
staða gagnvart öllu lífi alveg sama hversu fullkomið
lífið virðist vera. Þetta er líka jákvæð lífsafstaða gagn-
vart því sem virðist „gallað“ í sköpunarverkinu og
þegar ég segi „gallað“ þá á ég við þann mælikvarða
sem við mannfólkið notum á heiminn og sköpunar-
verkið. Guð leit allt og sá að það var harla gott.
Vangaveltur um að litningaslys í náttúrunni hafi ekki
verið til í árdaga vegna hreinleika jarðarinnar eru að
mínu mati tímasóun þar sem sköpunartrú Biblíunnar
leggur áherslu á að Guð er sífellt að skapa í hverri
einustu frumuskiptingu og í hverjum einasta hjart-
slætti. Guð setti ekki klukkuverk í gang í árdaga, sem
gengur af sjálfu sér, heldur er hinn virki hugur sífellt
að skapa.
I öðru sköpunarljóði Biblíunnar áttunda Davíðs-
sálmi standa þessi orð: „Þegar ég horfi á himininn,
verk handa þinna, tunglið og stjörnurnar, er þú hefur
skapað, hvað er þá maðurinn þess, að þú minnist
hans, og mannsins barn að þú vitjir þess? Þú lést hann
verða litlu minni en Guð, með sæmd og heiðri krýnd-
ir þú hann. Þú lést hann ríkja yfir handaverkum þín-
um allt lagðir þú að fótum hans.“(Ps. 8: 4-7.)
Þessi orð segja okkur að manneskjan og börn
hennar eru kóróna sköpunarverksins og Guð hefur
falið henni dýpra hlutverk í þessum heimi en öðrum
sköpuðum verum. Þetta segir okkur líka að Guð sem
er svo stór og mikill að hann hefur skapað tungl og
stjörnur himinsins getur líka verið svo smár og hon-
um er umhugað um hvert barn mannsins.
En hvað er þá sagt í þessari miklu bók um börn í
móðurkviði? Við skulum líta á 139. Davíðssálm. Þar
segir: „Drottinn, þú rannsakar og þekkir mig. Hvort
sem ég sit eða stend, þá veist þú það, þú skynjar hug-
renningar mínar álengdar.“ (v. 1-2.) „Því að þú hefur
myndað nýru mín, ofið mig í móðurlífi. Eg lofa þig
fyrir það, að ég er undursamlega skapaður, undur-
samleg eru verk þín, það veit ég næsta vel. Beinin í
mér voru þér eigi hulin, þegar ég var gjörður í leyni,
myndaður í djúpum jarðar. Augu þín sáu mig, er ég
enn var ómyndað efni, ævidagar voru ákveðnir og
allir skráðir í bók þína, áður en nokkur þeirra var til
orðinn.“ (v. 13-16.)
Samkvæmt þessum orðum er lífið skapað af Guði.
Ekki aðeins þegar lífsandinn er dreginn hið fyrsta
sinn eftir fæðingu, heldur hefur Guð ofið okkur í
móðurlífi og jafnvel gengur sálmaskáldið svo langt að
segja að Guð hafi þekkt okkur löngu áður en við urð-
um skapað efni. Samkvæmt þessum orðum verður
manneskjan ekki aðeins til þegar egg og sæðisfruma
renna saman heldur löngu áður varð manneskjan til í
Læknablaðið 2001/87/Fylgirit 42 69