Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2002, Side 42

■ ÁGRIP ERINDA / XI. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
aðferðar var 9,1% en beinnar flúrljómunaraðferðar 13,9%. Sam-
kvæmt rafdrætti var mest tvíþátta DNA í blóðvökva heilbrigðra
einstaklinga með færanleika sem samsvarar 150 til 300 bp löngum
sameindum. Konur höfðu 20% lægri styrk frírra kjarnsýra sam-
kvæmt báðum mæliaðferðum.
Alyktanir: Þróaðar hafa verið nógu næmar aðferðir til að mæla
styrk og lengd frírra kjarnsýra í blóðvökva heilbrigðra. Þar með er
kominn grundvöllur til að bera saman heilbrigða og sjúka til að
kanna hvernig styrkur og bygging utanfrumu DNA breytist við
sjúkdómsástand. Mismunur á niðurstöðum aðferðanna felst líklega
í mismunandi byggingu DNA sameinda til dæmis þó að nokkuð sé
um einþátta DNA í blóðvökva heilbrigðra.
E 60 Riða á íslandi. Tíðni einkennalauss riðusmits
í þremur riðuhjörðum og samband við PrP arfgerðir
Stefanía Þorgeirsdóttiri, Guðmundur Georgssonl, Sigurður Sigurðarsoní,
Ástríður Pálsdóttir1
'Tilraunastöð HÍ í meinafræði og 2rannsóknadeild dýrasjúkdóma að Keldum
stef@hi.is
Inngangur: Riða í kindum einkennist af löngum meðgöngutíma og
einkennalaus sýking getur aukið útbreiðslu sjúkdómsins. VRQ arf-
gerð príongensins (PrP) í íslensku sauðfé er tengd auknu næmi fyrir
riðusmiti, en AHQ arfgerðin virðist vera verndandi. Þrjár riðu-
hjarðir voru rannsakaðar með tilliti til riðusmits og PrP arfgerða.
Reynt er að svara því hvort ræktun riðuþolins sauðfjárstofns auki
hættu á heilbrigðum smitberum.
Efniviður og aðfcrðir: Heila- og blóðsýnum var safnað úr alls 266
kindum úr þremur riðuhjörðum. PrP arfgerðagreining var gerð
með skerðibútagreiningu og bræðslugeli. Leitað var að riðusmitefn-
inu, PrPSc, með próteinþrykki (WB) og í einni hjörð einnig með
ónæmislitun á heilasýnum.
Helstu niðurstöður: Tíðni einkennalausrar sýkingar var afar mis-
munandi milli riðuhjarða, 35% í þeirri fyrstu, 12% annarri en að-
eins 2% í þeirri þriðju. Sú hjörð sem hafði hæsta tíðni af riðusmituð-
um kindum hafði einnig flestar kindur með áhættuarfgerð, en einn-
ig var grunur um að fyrstu kindur hafi smitast nokkrum árum áður
en hjörðin var felld. Hlutfall smitaðra einstaklinga með áhættuarf-
gerð endurspeglaði þverskurð hverrar hjarðar hvað varðar PrP arf-
gerðir. í fyrstu hjörðinni voru allar nema tvær með áhættuarfgerð-
ina VRQ, en í hinum tveimur hjörðunum voru flestar jákvæðu kind-
anna ARQ/ARQ (16/19 og 4/5). í öllum þremur hjörðunum reynd-
ist engin af riðujákvæðu kindunum (með eða án einkenna) vera
með verndandi arfgerðina AHQ.
Alyktanir: Munur á tíðni einkennalausrar sýkingar milli hjarða
gæti stafað af því að sjúkdómurinn hafi leynst meðal kindanna mis-
lengi áður en hann uppgötvaðist, en einnig gæti uppbygging hjarð-
anna hvað varðar PrP arfgerðir skipt máli. Niðurstöður okkar
benda ekki til að kynbætur þa'r sem tíðni AHQ arfgerðarinnar yrði
aukin myndu auka líkur á einkennalausum smitberum.
E 61 Staðsetning á genum sem tengjast mismunandi
birtingarformum sóra
Ari Kárason1, Jóhann E. Guðjónsson2, Rudi Upmanyu1, Arna Antonsdótt-
irt, Valdimar B. Hauksson1, Michael C. Frigge1, Augustine Kong1, Kári
Stefánsson1, Jeffrey Gulcher1, Helgi Valdimarsson2
'íslensk erðfagreining, 2ónæmisfræðideild Landspítalans
helgiv@landspitali.is
Inngangur: Leit að litningasvæðum með sóragenum hefur til þessa
ætíð verið gerð án þess að taka tillit til þess að sjúkdómurinn gelur
haft mjög ólík birtingarform. Við og aðrir höfum fundið sterk tengsl
milli sóra og gens á MHC svæði 6. litnings, og byggjast þessi tengsl á
HLA-Cw6 geninu. Við höfum nú kannað hvort hægt sé að staðsetja
aðra erfðaþætti sem tengjast ólíkunt birtingarformum sjúkdómsins
og flokkuðum sjúklingana því samkvæmt ákveðnum klínískum skil-
merkjum.
Efniviður og aðferðir: Nákvæm klínísk greining var gerð á um
1000 sjúklingum með sóra. Greining á erfðaefni þessara sjúkinga
var gerð með 1000 erfðamerkjum, sem hafa verið notuð af íslenskri
erfðagreiningu til tengslagreiningar á erfðamengi mannsins.
Niðurstöður: Miðgildi aldurs við upphaf sjúkdóms var 17 ár. Tengsl
fundust við svæði á lengri armi 4. litnings hjá þeim sem fengu sjúk-
dóminn eftir 17 ára aldur (LOD>3,7) en ekki hjá þeim sem fengu
sjúkdóminn fyrr. Þeir sem fengu fyrstu einkenni sjúkdómsins í hár-
svörð sýndu tengsl við lengri arm 10. litnings (LOD>4,0), en þessir
sjúklingar hafa gjarnan exemkennd (seborrhoeic) útbrot. Einnig
koma fram tengsi við svæði á 11. litningi hjá sjúklingum með þrálát
dropaútbrot (eruptive psoriasis). Loks fundust tengsl við svæði á 1.
litningi hjá sjúklingum með naglbreytingar sem tengjast sóra
(LOD>3,0).
Ályktanir: Fyrri niðurstöður okkar benda til þess að tilhneiging til
að erfa sóra ráðist af samspili fárra gena. Þessar niðurstöður sam-
rýmast því að ýmis önnur gen geti haft veruleg áhrif á gang og ein-
kenni sjúkdómsins.
E 62 FDA flokkun lyfja og sýklódextrín
Þorsteinn Loftsson
Lyfjafræðideild HÍ
Neitfang: thorstlo@hi.is
Inngangur: FDA hefur innleilt flokkunarkerfi fyrir lyf sem byggist
á leysanleika lyfjanna í vatni og hæfni þeirra til að komast í gegnum
lífrænar himnur. Kallast þetta kerfi Biopharmaceutics Classifica-
tion System. Samkvæmt því eru lyf flokkuð í fjóra flokka. í flokki 1
eru lyf sem bæði leysast vel upp í vatni og fara auðveldlega í gegnum
lífrænar himnur. í flokki 2 eru lyf sem eru torleysanleg í vatni en
fara auðveldlega í gegnum lífrænar himnur þegar þau eru í lausn. í
flokki 3 eru lyf sem leysast auðveldlega upp í vatni en fara treglega
í gegnum lífrænar himnur. Að lokum eru lyf sem eru bæði torleys-
anleg í vatni og fara treglega í gegnum lífrænar himnur í flokki 4.
Sýnt verður hvernig sýklódextrínfléttun hefur áhrif á lyf í þessum
flokkum.
Efniviður og aðferðir: Ýmis lyf voru leyst upp í sýklódextrínlausn-
um í vatni. Leysanleiki lyfjanna var ákvarðaður og flutningur þeirra
frá lausnunum í gegnum ólífrænar (sellófanhimnur) og lífrænar
42
LÆKNABLAÐIÐ / FYLGIRIT 47 2002/88
k