Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2002, Blaðsíða 43

ÁGRIP ERINDA / XI. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ I
himnur (músahúð, snákahúð og fiskroð) ákvarðaður. Lyfin voru
magnákvörðuð með HPLC.
Helsfu niðurstöður: í flokki 1 eru þau lyf sem hafa æskilega eðlis-
efnafræðilega eiginleika. Aftur á móti eru flest lyf í flokki 2 og mjög
mörg ný lyf (og NCE) eru í flokki 2 eða 4. Sýklódextrín mynda flétt-
ur (komplexa) með mörgum fitusæknum lyfjum og geta þannig
aukið leysanleika lyfjanna í vatni. Par sem ekki myndast jafngild
tengi (kóvalent tengi) við fléttumyndun og þar sem óbundnar lyfja-
sameindir eru í hröðu jafnvægi við sameindir sem bundnar eru í
fléttunum, þá dregur fléttunin ekki úr hæfni lyfsins til að komast í
gegnum lífrænar himnur.
Alyktanir: Með sýklódextrínfléttun lyfja má flytja lyf úr flokki 2 í
flokk 1. Einnig er hægt að flytja sum lyf úr flokki 4 í flokk 1. Aftur á
móti geta sýklódextrín ekki flutt lyf úr flokki 3 í flokk 1.
E 63 Einangruð svínaaugu sem líkan fyrir frásog augnlyfja
Hákon Hrafn Sigurðsson12, Þorsteinn Loftsson2, Einar Stefánsson3
'Lyfjafræðideild HÍ, 2íslensk erfðagreining, 3læknadeild Hl
hhs@hi.is
Inngangur: Kanínur eru oft notaðar sem tilraunadýr þegar meta á
frásog nýrra augnlyfja eða augnlyfjasamsetninga. Þó er notkun kan-
ína við slíkar rannsóknir umdeild. Svínsaugu eru talin líkjast manns-
augum hvað mest. Hins vegar er erfitt að framkvæma slíkar frásogs-
tilraunir í lifandi svínum.
Markmið: Að kanna hversu gott líkan einangruð augu úr svínum
eru til að meta frásog augnlyfjasamsetninga. Einnig að kanna hvort
hægt sé að nota slímhimnu svínaaugna til að rannsaka slímhimnu-
viðloðandi augnlyfjasamsetningar.
Efniviður og aðferðir: Augu úr nýslátruðum svínum eru notuð við
rannsóknirnar. Þau eru skorin úr svínum á tvennan hátt, annars
vegar einungis augað úr tóftinni en hins vegar augað með augn-
vöðvum, augnlokum og hluta húðar í kringum augun. Augunum er
komið fyrir í sérstökum grindum og míkródíalýsusprotum komið
fyrir á mismunandi stöðum í augunum. Mæling hefst er lyfjalausn er
sett á yfirborð augans og flæði byrjar inn í sprotana. í lok tilrauna er
augað hlutað í sundur og lyfið magngreint í mismunandi hlutum
þess. Einnig er flæði lyfs í gegnum mismunandi hluta augans mælt í
flæðisellum.
Niðurstöður: Fyrstu niðurstöður hafa leitt tvennt mjög mikilvægt í
ljós. Hornhimna svínaaugna er mikil hindrun á flæði lyfja og það
tekur venjulega fitusækna sterasameind um það bil fjórar klukku-
stundir að fara í gegnum hornhimnuna. Staðsetning sprota inn í
auga skiptir höfuðmáli við mat á frásog lyfja. Almennt er frásog inn
í svínaaugu mun minna en almennt er talið fyrir mannsaugu.
Ályktanir: Þessar niðurstöður benda til þess að svínaaugu séu ef til
vill ekki heppileg sem líkön fyrir frásog augnlyfja. Einnig má draga
mjög varfærnislega þær ályktanir að hugsanlega sé hluti lyfs sem
mælist í augum í klínískum rannsóknum ekki tilkominn vegna frá-
sogs lyfsins inn í augað heldur vegna flutnings þangað með blóðrás-
arkerfinu.
E 64 Efnabyggingar einsleitra fjölsykra úr ormagrösum
(Thamnotia vermicularis var. subuliformis) og áhrif þeirra
á frumufjölgun miltisfrumna in vitro
Sesselja Ómarsdóttiri, Elín Soffía Ólafsdóttiri, Berit Smestad Paulsen2,
Jóna Frcysdóttir3
•Lyfjafræðideild HI, 2Dept of Pharmacognosy, Institute of Pharniacy, University of
Oslo, ^Lyfjaþróun hf.
sesselo@hi.is
Inngangur: Af þeim 13.500 fléttutegundum sem þekktar eru í dag
hafa einungis um 100 tegundir verið rannsakaðar með tilliti til fjöl-
sykruinnihalds. Margar fjölsykrur úr fléttum og sveppum hafa sýnt
áhrif á ýmsa þætti ónæmiskerfisins. Ormagrös framleiða flókið het-
eróglýkan sem hefur óvenjulega rhamnópýranósýlgalaktófúranan
byggingu og heitir thamnolan. Thamnolan hefur sýnt virkni í át-
frumuprófi og anti-komplementprófi in vitro.
Efniviður og aðferðir: Fjölsykrurnar voru úrhlutaðar með heitu
vatni og 0,5 M NaOH, einangraðar með etanólfellingum og díalýsu,
hreinsaðar upp með jónskiptaskiljun, gelsíun og preparatíft á GP-
HPLC. Fjölsykrumar vom byggingaákvarðaðar með 'l l og 13C -NMR,
metanólýsu og metýleringsgreiningu á GC-MS og með ensím- og
sýruhýdrólýsu. Mólþyngd var ákvörðuð með GP-HPLC. Frumu-
fjölgunarpróf voru gerð á miltisfrumum úr rottum. Frumurnar voru
ræktaðar í 24 klukkustundir með mismunandi styrk af fjölsykrum.
Frumufjölgunin var ákvörðuð með því að mæla 3H-thýmidín upp-
töku frumna í skiptingu með sindurteljara.
Niðurstöður: Ormagrös innihalda að minnsta kosti fjórar tegundir
fjölsykra. Thamnolan, Ths-2 sem er (1—»3)-B-D-glúkan sem greinist
með (1—*6)-B-D-glúkanópýranósýl hóp á þriðju hverri einingu í að-
alkeðjunni og hefur Mr = 67 kDa. Ths-4 sem er heteróglýkan með
einsykrusamsetninga GaI:Man:Glc:Rha:Ara:Xyl (45:31:11:6:4:3) og
Mr = 19 kDa og Ths-5 einnig heteróglýkan og hefur einsykrusam-
setninguna Gal:Glc:Man:Rha:Ara:Xyl (44:27:11:9:5:4) og Mr = 200
kDa. Ths-2 og Ths-5 juku frumufjölgun miltisfrumna í þessu prófi
þar sem að SI (stimulation index) var 2,3 hjá Ths-2 og 2,5 hjá Ths-5
í styrknum 167 p,g/ml.
Ályktanir: Ormagrös framleiða fjölsykrur með óvenjulegar bygg-
ingar sem gætu verið áhugaverðar með tilliti til áhrifa þeirra á
ónæmiskerfið og út frá flokkunarfræðilegu sjónarmiði.
E 65 Umhverfisvæn mjúk bakteríudrepandi lyf
Þorsteinn Þorsteinssoni.2, Már Másson1, Karl G. Kristinsson3, Martha A.
Hjálmarsdóttir3, Hilmar Hilmarsson4, Þorsteinn Loftsson1
1 Lyfjafræöidcild HÍ, 2íslensk erfðagreining, 3sýklafræðideild Landspítala háskóla-
sjúkrahúss, 4Líffræöistofnun HI
thorstt@hi.is
Inngangur: Mjúk lyf eru skilgreind sem líffræðilega virk efnasam-
bönd (lyf) sem brotna niður með fýrirsjáanlegum hraða og hætti í
líkamanum (in vivo) í óeitruð efni eftir að þau hafa haft tilætluð
áhrif. Mjúk bakteríudrepandi efnasambönd úr fituefnum, meðal
annars úr fiskiolíu, voru búin til og virkni þeirra og eðlislyfjafræði-
legir eiginleikar prófaðir. Efnafræðileg uppbygging samanstendur
af löngum fituhala sem er tengdur við skautaðan hóp með efna-
fræðilega óstöðugu tengi. Þessi efni líkjasl efnafræðilega (hermar)
LÆKNABLAÐIÐ / FYLGIRIT 47 2 0 0 2/8 8 4 3