Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2002, Qupperneq 59

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XI. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ I
Ályktanir: Þrátt fyrir að myndir frá hinum ýmsu stafrænu röntgen-
kerfum séu ekki fagrar á að líta virðist sem greiningarhæfni þeirra
minnki ekki.
V 15 Stuðpúðavirkni, magn basa til hlutleysingar og
sýrustig drykkja í tengslum við upplausn tannflísa /n vitro
Þorbjörg Jcnsdóttir1, Allan Bardow2, W. Peter Holbrook1
'Háskóli íslands, 2tannlæknadeild Kaupmannahafnarháskóla
TJE@odont.ku.dk
Inngangur: Markmið rannsóknarinnar var að meta samband stuð-
púðavirkni (buffer capacity, (3), magn basa til hlutleysingar (titra-
table acid, TA) og pH drykkja í tengslum við upplausn tannflísa in
vitro.
Efniviður og aðferðir: Sextán drykkir, þar með taldir þrír tilrauna-
drykkir, voru valdir frá flokkunum; ávaxtasafar, djús, mjólkur-
drykkir, gosdrykkir, fþrótta- og orkudrykkir. þ var metið sem með-
altals pH gildi 4,5, 6,3 og 8,5 þegar mmól H+ / (1L af drykk x pH
eining). TA var mælt sem rúmmál í millilítra (ml) af 1,0 M NaOH
sem þurfti til að hækka sýrustigið í 50 millilítra af drykk að pH 5,5,
7,0 og 10,0. Upphaflegt sýrustig í drykk var metið fýrir títrun. Tann-
flísarnar voru fengnar úr mannstönnum (meðalþyngd 452 mg). Flís-
arnar voru settar í lOml af hverjum drykk í 24 klukkustundir og
hrært stöðugt.
Niðurstöður: Niðurstöður sýndu að þyngdartap tannflísanna
spannaði 0 til 9,9% af heildarþyngd. Meðaltals (3 þessara 16 drykkja
mældist hæst við pH 4.5 þar sem stuðpúðagildið var 37 mmól H+ /
(1L drykkur x pH eining) og lægst við pH 8,5. Við pH 4,5 var sítr-
ónukonsentrat talið hafa hæsta þ með 129 mmól H+ / (1L drykkur
x pH eining) og Coca Cola® hafði lægsta (3 með 5 mmól H+ / (1L
drykkur x pH eining). Marktæk fylgni fannst milli upplausnar tann-
flísa í 24 klukkustundir og stuðpúðavirkni við pH 4,5 og 8,5 (p<0,05);
TA við pH 5,5, 7,0 og 10,0 (p<0,01, p<0,01 og p<0,05); og pH
(p<0,01).
Ályktanir: Magn basa til hlutleysingar að pH 5,5 segir best til um
upplausn tannflísa í drykk.
V 16 Ný aðferð til að meta glerungseyðingarmátt drykkja
Þorbjörg Jensdóttir1, W. Peter Holbrook1, Allan Bardow2
'Tannlæknadeild HÍ, 2tannlæknadeild Kaupmannahafnarháskóla
TJE@odont.ku.dk
Inngangur: Markmið rannsóknarinnar var að finna nýja og raun-
hæfari en jafnframt einfalda aðferð til að meta glerungseyðingar-
mátt drykkja.
Efniviður og aðferðin Tíu drykkir voru valdir úr flokkunum, ávaxta-
safar, djús, gosdrykkir, íþrótta- og orkudrykkir. Sýrustig hvers drykkj-
ar var mælt (pHj). Næst var 500 mg af hreinum hýdroxíðapatít kryst-
öllum (HA) bætt í 50 ml af hverri drykkjartegund og pH gildin voru
skráð á 15 sekúnda fresti í 3 mínútur (pH2-pH13), eftir 30 mínútur
(pH,4) og 60 mínútur (pH15). Allir drykkir voru títraðir með 1N
NaOH og glerungseyðingarmáttur drykkjanna var skráður sem magn
basa til hlutleysingar í mg H+ frá pH(, til pH2, frá pH2 til pH3 frá pH4
••• til pH15. Magn HA sem leystist upp í drykknum var reiknað í mg
frá mólþunganum og hlutföllunum 1 HA fyrir 14 H+. Allir 10 drykk-
irnir voru mettaðir með tilliti til HA eftir 30 mínútur.
Niðurstöður: Niðurstöðurnar sýndu að tímaþátturinn hefur mikið
að segja þegar verið er að meta glerungseyðandi áhrif drykkja og að
glerungseyðandi áhrif drykkja breytist eftir því sem lengra líður.
Eldri aðferðir hafa sýnt fram á að ávaxtasafar hafi meiri glerungs-
eyðandi áhrif en gosdrykkir en þegar tímaþátturinn er tekinn með í
reikninginn þá er þessu öfugt farið og gosdrykkir reynast meira
glerungseyðandi en safarnir.
Ályktanir: Þessi nýja aðferð gefur raunhæfari niðurstöður á gler-
ungseyðandi áhrif drykkja.
V 17 Neysla drykkja og glerungseyðing tanna
Þorbjörg Jensdóttir1.2, Inga B. Árnadóttir1, Inga Þórsdóttir2, Allan Bar-
dow-1, W. Peter Holbrook1
'Tannlæknadeild og 2raunvísindadeild HÍ, 3tannlæknadeild Kaupmannahafnar-
háskóla
TJE@odont.ku.dk
Inngangur: Með aukinni neyslu súrra drykkja síðastliðin 10-15 ár
virðist tíðni glerungseyðingar hjá Islendingum fara stigvaxandi. Mark-
mið þessarar rannsóknar var þess vegna að meta tíðni glerungseyð-
ingar hjá tveimur hópurn Islendinga, ungum fullorðnum (meðalald-
ur 21 árs) og bakflæðissjúklingum (GERD) (meðalaldur 35 ára),
með tilliti til neyslu svaladrykkja.
Efniviður og aðferðir: Áttalíu tóku þátt í rannsókninni, 57 ungir
fullorðnir og 23 GERD sjúklingar. Þátttakendurnir svöruðu ítarleg-
um spurningalista þar sem áhersla var lögð á drykkjarvenjur. Að
auki voru tennur skoðaðar, þar sem tannlæknir greindi glerungs-
eyðingu ef hún var til staðar. Lýsandi skráningarform var notað við
greiningu glerungseyðingar. Alvarleiki glerungseyðingar var skráð-
ur, þar sem 0=engin eyðing, l=fyrsta stigs eyðing (byrjunarstig),
2=annars stigs eyðing og 3=þriðja stigs eyðing (veruleg eyðing).
Niðurstöður: Marktæk jákvæð fylgni var fengin milli neyslu Coca
Cola®, tíðni (p<0,05; rho=0,23) og alvarleika (p<0,05; rho=0,25)
glerungseyðingar í jöxlum og framtönnum. Engin fylgni var fengin
þegar aðrar einstakar tegundir drykkja voru skoðaðar með tilliti til
tíðni eða alvarleika glerungseyðingar. Þrisvar sinnum meiri líkur
voru á að fá glerungseyðingu í jöxlum eða framtönnum ef neysla
Coca Cola® var þrisvar sinnum í viku eða oftar auk þess sem
þrisvar sinnum meiri líkur voru á að geta fengið glerungseyðingu ef
neysla gosdrykkja almennt var meiri en einn lítri á viku.
Ályktanir: Það er ályktað að tíðni neyslu svaladrykkja sé stór
áhættuþállur í aukinni tíðni og alvarleika glerungseyðingar hjá Is-
lendingum.
V 18 Tíðni glerungseyðingar í áhættuhópum
Inga B. Árnadóttir, Þorbjörg Jensdóttir, Inga Þórsdóttir, W. Peter Holbrook
Tannlæknadeild HÍ
iarnad@rhi.hi.is
Inngangur: Glerungseyðing er margþættur sjúkdómur sem er ólfk-
ur tannskemmdum eða tannátu vegna þess að um er að ræða efna-
fræðilega upplausn tanna, en ekki samspil sykurs og örvera. Ung-
menni (meðalaldur 21 árs) flokkast í áhættuhóp á glerurrgseyðingu
LÆKNABLADIÐ / FYLGIRIT 47 2002/88 59