Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2010, Qupperneq 74

C ^o/tifur CÍ ' tn.ttruif.
Frederiks Hospital í Kaupmannahöfn.
keypti Kaupmannahafnarborg Ladegárden af
hernum, og fluttust þá allir 400 vistmenn Sankt
Hans Hospital þangað. I umsátri Englendinga
um Kaupmannahöfn árið 1807 varð að rýma
Ladegárden, og eftir það var reist sjúkrahús
við Bistrup nálægt Hróarskeldu fyrir sjúklinga
Sankt Hans Hospitals. Sankt Hans Hospital í
Hróarskeldu var opnaður árið 1816 og varð
geðsjúkrahús Kaupmarvnahafnar.45 Ladegárden
stóð ónotaður næstu árin, en 1833 var þar sett á
stofn sjúkra- og vinnuhæli. Þangað var safnað
saman 700 manns, aðallega bjargarlausu fólki,
en einnig fyrrverandi tugthúslimum og þeim
haldið að vinnu. Á Letigarðinum dvaldi Sölvi
Helgason (1820-1895) veturinn 1857-1858, eftir
að hafa afplánað fangelsisvist í tukthúsinu í
Kristjánshöfn.46
Fyrsta almenna sjúkrahúsið í Danmörku,
sem ekki var jafnframt fátæklingaheimili, var
Frederiks Hospital. Það var á milli Bredgade og
Amaliegade og var opnað sjúklingum árið 1757.
Þetta var 300 rúma sjúkrahús ætlað fátæklingum.
Vistmenn á Almindeligt Hospital.
Þar mátti enginn leggjast inn með ólæknandi
sjúkdóma, kynsjúkdóma, bólusótt, holdsveiki,
kláðasótt eða geðveiki. Frederiks Hospital var
lagður niður þegar Rigshospitalet tók til starfa árið
1910 á Blegdamsfælled.
Árið 1769 var Almindeligt Hospital tekinn
í notkun. Þessi spítali var reistur á milli
Amaliegade nr. 26 og Ny Toldbodgade, á móts
við Frederiks Hospital. Spítalinn var í upphafi
einkum visthæli fyrir þurfalinga, og þangað var
flutt fólk, sem áður hafði búið á yfirfullum minni
þurfalingastofnunum vítt og breitt um borgina.
Þegar Kommunehospitalet var opnaður árið
1863, fluttist mest af almennri spítalastarfsemi
Almindeligt Hospital þangað. Árið 1892 voru
gömlu byggingar Almindeligt Hospital tæmdar,
en vistmenn höfðu þá verið fluttir til Skt.
Johannesstiftelse í Ryesgade, sem kallaðist einnig
Almindelig Hospital. Þarna voru saman komnir
margir krónískir sjúklingar með tauga- og
bæklunarsjúkdóma, og eirtnig var þar eitthvað um
geðveika sjúklinga. Vistmenn Letigarðsins voru
hins vegar sendir á vinnuhælið Sundholm úti á
Amager, sem tók til starfa 1908.
Kommunehospitalet var stórt sjúkrahús með
844 rúmum.47 Þar voru í upphafi 20 „cellur"
ætlaðar bráðveikum geðsjúklingum, sem síðan
voru sendir yfir á Sankti Hans. Með tímanum
varð þarna fyrsta geðdeild á almennu sjúkrahúsi
í Danmörku. Deildin kallaðist lengi „Sjette
afdeling", og þar varð einnig til fyrsta taugadeildin
í Danmörku. Fyrsti yfirlæknir geðdeildarinnar, frá
1875-1887, var Carl Georg Gædeken (1832-1900),
en hann var einnig prófessor í heilbrigðis- og
réttarlæknisfræði. Eftirmaður hans var Knud
Pontoppidan (1853-1916). Hann endurbætti
deildina mikið og byggði upp taugadeildina.
74 LÆKNAblaðið 2010/96 Fylgirit 64