Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2010, Page 81

Per Johan Wising. FrithiofLennmalm
Fyrsti Malmstenski prófessorinn var Per Johan
Wising (1842-1912). Hann lærði við Karolinska
Institutet. Wising fór margar námsferðir til
Frakklands og dáði Jean-Martin Charcot og
Louis Pasteur (1822-1895), sem hann minntist
oft á í innsetningarræðu sinni. Wising tók upp
skipulagða kennslu í fræðigreininni, en þremur
árum eftir að hann tók við starfinu, sagði hann
því lausu af heilsufarsástæðum. Varð hann
eftir það virtur læknir í prívat praxis og ritstjóri
blaðsins Hygiea. í kennarastólinn settist nú Frithiof
Lennmalm (1858-1924) og sat þar næstu 32 árin.
Hann lærði læknisfræði í Lundi og starfaði þar um
hríð. Taugalækningadeildin á Karolinska efldist
undir stjórn Lennmalms, og útskrifuðust um 30
taugalæknar þaðan í hans tíð. Einn þeirra var
Nils Antoni. Það var undir leiðsögn Lennmalms,
sem Antoni hóf að rannsaka schwannoma-
æxli í úttaugum. Lennmalm hafði lýst tvenns
konar svæðum með ólíkum frumubreytingum,
og þessi svæði athugaði Antoni nánar hjá 30
sjúklingum. Kallast þau nú Antoni A og Antoni
B svæðin.64 Lennmalm skrifaði sögu Karolinsku
stofnunarinnar og Sænsku læknasamtakanna.
Hann sat lengi í læknisfræðilegu Nóbelsnefndinni.
Hann var sanntrúaður mannkynbótasinni og
reyndi að fá Nóbelsstofnunina til að stofna
Nóbelsmannkynbótastofnun, en tillagan var felld
með 9 atkvæðum gegn 8.
Eftirmaður Lennmalms var Henry Marcus
(1866-1944). Hann var prófessor frá 1924 til
1931. Marcus var gyðingur, faðir hans hafði
flust til Svíþjóðar frá Þýskalandi. Antoni segir
í minningarorðum um þennan forvera sinn, að
„þrátt fyrir að vera ekki Aríi, var hann bláeygður
og það voru einnig kona hans og börn". Marcus
hafði dvalið í Frakklandi og var félagi í Société
de neurologie de Paris. Einnig hafði hann
Nils Ragnar Eugene Erik Lorenz Rndolf
Antoni. Lysholm.
lært í Þýskalandi hjá Aloi's Alzheimer, Emil
Kraepelin og Frantz Nissl og hafði þá lagt stund
á geðlæknisfræði. Hann hafði mikinn áhuga á
taugaveiklun (neuroses), en árleg fyrirlestraröð
hans um það efni var ávallt vel sótt. Árið 1929 kom
til greina að veita Freud Nóbelsverðlaunin, og var
Marcus einn af umsagnaraðilunum. Niðurstaða
Marcusar var fremur neikvæð, og Freud varð
að láta sér nægja Goethe verðlaunin 1930. Freud
varð Fellow of the Royal Society í London 1936,
og gladdi sú viðurkenning mjög hans gamla
gyðingshjarta, en hann átti þá skammt eftir ólifað.
Nils Antoni var prófessor frá 1931 til 1954.
Rannsóknaráhugi hans beindist að sjúkdómum
í mænu og breytingum í mænuvökva. í hans
tíð öðlaðist Karolinska Institutet alþjóðafrægð
í taugalækningum. Hér kom einnig til braut-
ryðjandastarf Erik Lorenz Rudolf Lysholms (1891-
1947) í neuroradíólógíu65 og Herberts Olivecrona
(1891-1980) í taugaskurðlækningum. Þessir tveir
menn störfuðu náið saman. Röntgendeildin á
Serafimerlasarettet, sem var stofnuð 1908, varð
fljótlega mjög öflug. Upphafsmaður hennar var
Gösta Forssell (1876-1950), en hann varð prófessor
yfir sjálfstæðri röntgendeild 1926.66 Erik Lysholm
var staðgengill hans frá 1931 til 1940 og var veitt
persónuleg prófessorsstaða í neuroradíólógíu
1945. Serefimerskólinn í neuroradíólógíu varð
víðfrægur. Englendingurinn James William
Douglas Bull (1911-1987) fékk Rockefellerstyrk
til að nema þar neuroradíólógíu 1938. Eftir seinni
heimsstyrjöldina byggði Bull upp The Lysholm
Department of Neuroradiology við National
Hospital í London. Herbert Olivecrona lærði
læknisfræði í Uppsala og á Karolinska Institutet.
Á námsárunum var hann í tvö ár í meinafræði við
Karolinska Institutet og á stofnun í Dortmund í
Þýskalandi. Eftir námslok hélt hann til Leipzig til
LÆKNAblaöið 2010/96 Fylgirit 64 81