Frjáls verslun - 01.01.2009, Qupperneq 33

F R J Á L S V E R S L U N • 1 . T B L . 2 0 0 9 33
gengi krónunnar er svona lágt og þá hækka
lánin umtalsvert,“ segir Vilhjálmur.
Hann telur mikilvægt að líta á þessi
útlánasöfn og lánaviðskipti á milli fyrirtækja
og heimila sem lifandi fyrirbæri sem þurfi
að þjóna.
„Ef þessu útlánasafni verður breytt
þannig að það eigi bara að borga vexti og
afborganir en aldrei koma neinir nýir pen-
ingar inn til að endurfjármagna, skuldbreyta
eða lána fyrir nýrri starfsemi, umsvifaaukn-
ingu eða fjárfestingum, þá gengur það ekki
upp fyrir atvinnulífið eða þjóðfélagið í heild
sinni. Ef fyrirtæki eru í þeirri stöðu að þau
fá engin ný lán heldur verða alfarið að borga
vexti og afborganir af þeim sem fyrir eru þá
verður mjög lítið sem ekkert fjárfest. Fyr-
irtækin geta þá ekki endurnýjað sig eða
vaxið nema að mjög takmörkuðu leyti. Þess
vegna snýst öll lánastarfsemi um það að það
sé flæði af fjármagni fram og til baka inn í
atvinnulífið og út úr því aftur og alveg eins
til og frá bönkunum.“
Fá ekki aðgang að
erlendum fjármálamörkuðum
Vilhjálmur bendir á að ríkisbankarnir fái
ekki neinn aðgang að erlendum fjármagns-
mörkuðum í bráð. „Það eru raunar mörg
ár í að það gerist. Staðan er einfaldlega sú
að það er ekki mikið traust í garð íslensku
bankanna og stjórnvalda enda hafa erlendir
lánadrottnar margir hverjir tapað háum fjár-
hæðum á gömlu bönkunum sem fóru í þrot
í haust. Eini aðgangurinn sem íslenska ríkið
eða stofnanir þess fá er í gegnum seðlabanka
eða ríkistengd fjármálafyrirtæki, sem eru
ekki þessir venjulegu bankar sem hafa lánað
til Íslands. Sá aðgangur sem ríkinu býðst er
hvergi nærri nóg fyrir atvinnulífið á Íslandi.
Það er verið að svelta atvinnulífið, fyrir-
tækin og heimilin með því að þau hafa ekki
aðgang að erlendu lánsfé. Ekki verður hægt
að endurnýja tæki, t.d. skip eða flugvélar,
fasteignir eða auka umsvif með því að fjár-
festa í lager eða útistandandi kröfum. Það
besta sem gæti gerst er að gengi krónunnar
yrði aftur á einhverjum eðlilegum grunni
þannig að almenningur og fyrirtæki gætu
greitt erlend lán til baka,“ segir Vilhjálmur.
Hann bendir á að nú sé visst ferli í gangi
hjá ríkisbönkunum þar sem verið sé að
reyna að leysa vandamálin á kostnað kröfu-
hafa þeirra. Verið sé að búa til nýja efna-
hagsreikninga í nýju bönkunum sem ganga
út á eignamat. „Útlánasöfnin eru tekin og
skrifuð niður og búið til eitthvert raun-
hæft mat á því hvað þau eru mikils virði.
En verðmæti safnanna fer eftir svo mörgu,
m.a. genginu, og eftir því hvort við höfum
Vihjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins.
rÍkisbankaleiÐin óFær Frá upphaFi
arflokkunum væri áhugi á mannabreytingum í stjórnum
bankanna. Í afsagnarbréfi sínu sögöðu Valur og Magnús
að fyrirhugaðar væru mjög erfiðar ákvarðanir í bönkunum
og mikilvægt væri að þeir sem að þeim stæðu hefðu til
þess óskorað umboð og traust.
Þá hefur Vilhjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri samtaka
atvinnulífsins, gagnrýnt mjög hvernig staðið hefur verið að
endurreisn bankakerfisins. Hann segir að heppilegasta leiðin
hefði verið að erlendir kröfuhafar bankanna hefðu eignast þá
– og útilokar ekki að svo geti orðið ennþá. Þeir hefðu þá orðið
hluti af lausninni en ekki aðalvandamálið. Þeir hefðu sent
hingað menn með mikla reynslu í bankamálum og erlendu
bankarnir hefðu þannig komið hingað inn til landsins sem
eigendur bankanna og hafið hér bankastarfsemi. Það gæti í
framhaldinu liðkað til fyrir upptöku nýs gjaldmiðils í framtíð-
inni.
Vilhjálmur segir að erlendu kröfuhafarnir hafi eftir fall bank-
anna alls staðar komið að luktum dyrum hjá þeim sem réðu
og farið af landi brott með óbragð í munninum yfir því hvernig
var farið með þá. síðan var byrjað að reyna að virkja þessa
erlendu kröfuhafa og því er nú málið komið í vinnslu.