Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Blaðsíða 11

TIMARIT
MÁLS OG MGNMINGAR
RITSTJÓRAR:
Kristinn E. Andrésson og Jakob Benediktsson
Maí 1947 1. hcfti
Albert Deutsch:
Kjarnorkusprengjur inunu ckki
sundra jörðinni — cn mannkynið
geta þær cf til vill afmáð
SpámaSurinn mikli, H. G. Wells, lét svo um mælt einhverju sinni, að saga
mannkynsins lýsti þrotlausu kapphlaupi milli þekkingarinnar og mistakanna.
Kjarnorkufræðingarnir, sem gerzt hafa eins konar útverðir mannlegrar ábyrgð-
artilfinningar, eftir að sprengjunni var varpað á Híróshíma, reyna nú af öll-
um mætti að mennta okkur, til þess að koma í veg fyrir, að við stígum ör-
lagaþrungin og voveifleg ógæfuspor. Þeim er ljóst, og þeir vilja, að mannkyn-
ið geri sér einnig ljóst, hvílíkar afleiðingar það gæti haft, ef uppfinningu
þeirra væri misbeitt. En raunsær fréttaritari gengur þess hins vegar ekki dul-
inn, að enn sem komið er hafa kjamorkufræðingarnir farið mjög halloka fyrir
æpandi stjórnmálaskúmum, einsýnum hernaðarsinnum og skoðanaöngþveiti
alls almennings um þessi mál, svo að nú stefnum við óðfluga að nýrri styrjöld,
sem gæti að vísu bundið endi á allar styrjaldir, en jafnframt lagt heimsmenn-
inguna í rústir. Orðtakið heimseining •—- eSa heimsendir lætur þegar hvers-
dagslega í eyrum okkar, en boðskapur þess er tímabærari í dag en nokkru
sinni áður og sannleiksgildi þess óvefengjanlegra.
Það er blátt áfram lífsnauðsyn að koma sérhverjum Ameríkumanni í skiln-
ing um, að kjarnorkusprengja á borð við þá, sem varpað var á Híróshíma og
drap um það bil hundrað þúsund karlmenn, konur og börn, er þegar úrelt. Ein-
hver helzti kjarnorkufræðingurinn f Bandaríkjunum, dr. Edward Teller, pró-
fessor í eðlisfræði við Chicago-háskólann, sem vann að uppgötvun og fram-
leiðslu fyrstu kjarnorkusprengjunnar í Los Alamos, hefur nýlega ritað þurra,
vísindalega grein um mögulegan eyðingarmátt þeirra kjarnorkuvopna, sem
telja má líklegt, að beitt yrði, ef styrjöld skylli á í framtíðinni. Greinin birtist
í síðasta hefti Tímarits kjarnorkujrœSinga, en þar segir dr. Teller meðal
annars:
„Það er alrangt að binda athyglina einungis við kjarnorkusprengjur af nú-
1