Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Blaðsíða 45

LÝÐRÆÐI
35
Það er því augljóst, að jafnrétti það, sem stjórnarskrá Ráðstjórn-
arríkjanna lýsir yfir, er stórum miklu víðtækara en það jafnrétti,
sem Iýst er yfir í borgaralýðræðislegum stjórnarskrám. Hér er ekki
einungis að ræða um jafnrétti í pólitískum efnum, heldur einnig
efnahagslegum, félagslegum og menningarlegum. Þetta er þó jafn-
vel ekki aðalatriðið, heldur hitt, að öll þessi lýðréttindi eru ráð-
stjórnarþegnunum tryggð í raun og veru með því hagkerfi, sem úti-
lokar viðskiptakreppur og atvinnuleysi, og með því að afnumin hefur
verið skipting þjóðfélagsins í hagsmunastéttir, þannig að þjóðfélags-
völdin eru raunverulega í höndum þjóðarinnar, en engrar einstakr-
ar yfirstéttar, þar sem lýðréttindi þau, sem lýst er yfir í ríkjum
borgaralýðræðisins, eru hins vegar lítið annað en formsatriði oft og
tíðum, eins og áður hefur verið nógsamlega skýrt tekið fram. Menn
íhugi, hvers virði það væri verkamanni í auðvaldsríki, ef hann gæti
alla tíð talið sér vísa atvinnu við sitt hæfi réttilega launaða, ef hann
þyrfti aldrei að óttast um fjárhag sinn og fjölskyldu sinnar, þótt
hann yrði fyrir sjúkdómi eða jafnvel örorku. Hvers virði væri það
svertingjanum í Bandaríkjunum eða sambandsríkjum Suður-Afríku,
ef honum væri með stjórnarskrárákvæðum tryggð mannsæmandi
tilvera og jafnrétti við aðra þjóðfélagsþegna? Hversu mörg manns-
efni hafa farið í súginn, hvílíkur fjöldi fróðleiksþyrstra einstaklinga
hefur glatað lífshamingju sinni, vegna þess að þeim voru ekki tryggð
skilyrði til að njóta menntunar? Það skilst, ef slíkar spurningar eru
hugleiddar, hvilíkt stórvirki mannúðar og menningar og sannveru-
legs lýðræðis unnið hefur verið í hinu margrægða landi ráðstjórnar-
þjóðanna.
*
Ein er sú röksemd, sem flíkað er í tíma og ótíma af þeim, sem
vilja reyna að sanna, að stjórnarfarið í Ráðstjórnarríkjunum sé
með öllu ólýðræðislegt. í Rússlandi er ekki lil nema einn stjórn-
málaflokkur, og þess vegna getur ekki verið þar neitt lýðræði, segja
þessir menn og þykjast heldur en ekki hafa hæft í markið. En það
er sannast að segja, að þessi röksemd geigar meira en lítið, því að í
raun og veru er alls ekki rétt að segja, að í Rússlandi sé ekki nema
einn stjórnmálaflokkur. Rétt væri að segja, að þar væri enginn