Tímarit Máls og menningar - 01.05.1947, Blaðsíða 68

58
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
láta framar nota sig sem skákpeð vestræns auðvalds móti sósíalism-
anum, en hins vegar tekið upp stefnu vinsemdar og friðsamlegra
skipta við hið sósíalíska stórveldi austursins. Vissulega eykur þetta
öryggi Ráðstjórnarríkjanna til mikilla muna, og ekkert er ógeðfelld-
ara en það hinum vestrænu kjarnorkusprengju-lýðræðissinnum, sem
eiga sér ekki aðra hugsjón æðri en styrjöld milli vesturveldanna og
Ráðstjórnarríkjanna, allsherjarherferð auðvaldsins í heiminum á
hendur sósíalismanum. Afstaða þessara aðilja er skiljanleg. Hins
vegar er það í hæsta máta óeðlilegt, þegar einlægir lýðræðissinnar,
þótt á borgaralega vísu sé, láta blekkjast til fjandskapar við hið nýja
lýðræði, sem þarna er að vaxa fram.
-K
Því miður hefur þróunin í Austurevrópulöndunum orðið talsvert
misklíðarefni stórveldanna eftir styrjaldarlok, þó að forystumenn
þeirra hefðu á Krímskagaráðstefnunni og öðrum viðræðufundum
sínum markað stefnuna varðandi hinar endurleystu þjóðir svo skýrt,
að ekki hefði átt að orka tvímælis.
Eftir fráfall Roosevelts Bandaríkjaforseta hefur það verið stefna
vesturveldanna, boðuð í nafni lýðræðisins, að styðja til valda aftur
í þessum löndum fulltrúa hins gamla stjórnarfars, sem þar var ríkj-
andi órin fyrir styrjöldina, svokallaðar útlagastjórnir, uppgjafa-
kónga og svo framvegis. Þeir Bevin og Byrnes virðast raunar
helzt vera þeirrar skoðunar, að ekki þurfi annað, til þess að full-
nægt sé öllu lýðræði, en að færa allt í gamla farið, lyfta hinum
gömlu afturhaldsstéttum og fulltrúum þeirra að nýju upp í valda-
stólana þarna austur frá.
Auðvitað er þetta fullkomin andþróunarstefna, gagnstæð hags-
munum fyrr nefndra þjóða og einnig gagnstæð vilja þeirra, eins og
greinilega hefur komið fram í kosningum, er þær hafa efnt til að
undanförnu, þar sem hinir gömlu afturhaldsflokkar hafa reynzt nær
gersamlega fylgislausir. Raunar er með öllu óhugsandi, eftir það
sem þessar þjóðir hafa orðið að þola síðustu árin, að þær mundu
kjósa yfir sig aftur af frjálsum vilja sína fyrri kúgara, fulltrúa
hinna fyrri ráðastétta, sem hafa auk þess unnið sér til algerrar óhelgi