Tímarit Máls og menningar - 01.09.1960, Blaðsíða 31

FORRÆÐIÐ I AUSTUR-ASIU
hjá þjóðinni og að draga myndi úr
óvinsældum Bandaríkjamanna. Þess-
ar vonir brugðust þó hrapallega, og
kom það greinilega í ljós haustið
1958. Þá lagði ríkisstjórnin í Japan
fyrir þingið frumvarp, sem gekk út á
að gefa lögreglunni víðtækt vald til
að gera húsleit hjá fólki og handtaka
það. Gegn frumvarpi þessu risu sósía-
listar og aðrir vinstri menn, nærri öll
blöðin, margir trúarflokkar og 4 milj.
verkamanna gerðu verkfall. Stjórnin
knúði að vísu frumvarpið í gegn með
ofbeldi, en það athæfi var fordæmt
bæði í blöðum og af almenningi.
Kishi varð því að draga það til baka
og semja við sósíalista um að breyta
því; en það m. a. leiddi til ágreinings
innan sósíalistaflokksins. Ráðuneytið
varð Kishi að endurskipuleggja.
Ofangreindir atburðir sýndu hrað-
vaxandi óvild gegn stjórninni, sem
afhjúpaði sig meir og meir sem full-
trúi hernaðarsinna, auðhringa og
annarra afturhaldsafla. Hún hafði
margbrotið stjórnarskrána og barðist
af alefli fyrir því að afnema hana al-
veg. Hún sýndi líka í verki að hún var
ósvikin leppstjórn Bandaríkjanna
þrátt fyrir fögur fyrirheit um jafn-
rétti. Vinstri öflin í Japan reyna að
verja stjórnarskrána og lýðræðið, en
forystumenn hægri flokkanna vilja af-
nema hana og setja í staðinn grímu-
klætt einræði. Aðal-veikleiki vinstri
aflanna liggur í því, að sósíalistar eru
í ýmsum mikilvægum málum klofnir
og tvístígandi. Þess vegna hafa þeir
unnið lítið á upp á síðkastið.
Aðstaða Kishi-stjórnarinnar var
allt annað en glæsileg þegar að því
leið, að hinn nýi sáttmáli milli Japans
og Bandaríkjanna skyldi lagður fyrir
þingið til staðfestingar. í ársbyrjun
1959 eða fyrr hafði nefnd sú, er um
hann átti að fjalla, lokið störfum. Um
það leyti fékk japanskur stjórnarer-
indreki, Haruhiko Nishi að nafni, að
vita um efni hins nýja sáttmála. Mað.
ur þessi hefur lengi starfað í utanrík-
isþjónustu Japana. Hann var síður
en svo sósíalisti eða vinstri maður.
Hann áleit hinn nýja samning svo
varhugaverðan fyrir Japan að hefj-
ast yrði handa um að koma í veg
fyrir að hann gengi í gildi. Fann hann
það einkum sáttmálanum til foráttu
að hann tæki of litið tillit til tilveru
Ráðstjórnarríkjanna og Kínverska al-
þýðulýðveldisins. Hann beindist fyrst
og fremst gegn þessum ríkjum og
byndi Japan í fjandskap við þessi
miklu stórveldi og nágrannaríki.
Bandaríkjunum yrði leyft að hafa þar
herstöðvar áfram, og væri því hin
mesta hætta á því, að Japan myndi
flækjast inn í styrjöld móti vilja þjóð-
ar og stjórnar. Á þeim tíu árum sem
samningurinn ætti að gilda gæti orð-
ið ófyrirsjáanleg breyting á öllum
viðhorfum í stjórnmálum. Japan
þyrfti sáttmála, sem ekki setti ríkið í
hættu bæði í nútíð og framtíð.
Nishi bendir á, að Ráðstjórnin hafi
269