Tímarit Máls og menningar - 01.05.1962, Blaðsíða 18

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
auðmagnið veit að það mun ekki geta
teygt til „samvinnu“ við sig alþýðu
manna í Afríku, en það vonast til að
geta mútað fámennum hóp manna
með því að gera hann að hluthafa
arðránsins og nota hann síðan til að
viðhalda arðránsskipuninni. Þáttur í
þessari viðleitni eru þær ráðstafanir
sem nýlendustjórnirnar gera til að
koma sínum mönnum í stjóm ný-
lendnanna um leið og þær fá full-
veldi: til þess eru notaðar aðferðir
sem eiga mjög lítið skylt við lýðræði
og sjálfsákvörðunarrétt. Mörgum
Afríkumanni finnst súrt í broti að
fyrstu stjórnendur hinna nýfrjálsu
ríkja eru oft og tíðum einmitt þeir
sem börðust við hlið nýlendudrottn-
anna á móti frelsi þeirra: svikararnir
og kvislingarnir.
Aðstoð nýlenduveldanna við hin
nýfrjálsu ríki Afríku hlýtur einnig að
minna á „aðstoð“ Bandaríkjanna við
rómönsku Ameríku. Vestrænir ráðu-
nautar benda afrísku ríkisstjórnunum
á að hráefnaframleiðsla sé leiðin til
„heilbrigðs efnahagslífs“, iðnvæðing
glæframennska. Efnahagshjálp og lán
eru ekki veitt nema hin alræmdu skil-
yrði Alþjóðabankans um rétttrúaða
fjármálastefnu séu uppfyllt: frysting
launa, hækkun vöruverðs, gengis-
lækkun, og skuldbinding um að forð-
ast þjóðnýtingar. Víða í hinum ný-
frjálsu ríkjum er embættismannastétt-
in sú sama og fyrir fullveldið því enn
hefur ekki gefizt tími til að ala upp
innlenda menntamenn. Þessi embætt-
ismannastétt stendur í stríði við hinar
innlendu ríkisstjórnir, og rekur bein-
línis erindi nýlenduveldanna. Og ein-
okunarhringarnir leggja á ráðin um
skipulögð skemmdarverk gegn hinum
unga iðnaði þessara landa.
5
Alsír er það land Afríku sem með
fordæmi sínu á næstu árum mun hafa
meiri áhrif á pólitíska þróun í þeirri
álfu en nokkurt annað land. Nú þeg-
ar þjóðfrelsishreyfingunni hefur eft-
ir harða baráttu tekizt að fá viður-
kenndan rétt alsírsku þjóðarinnar til
sjálfstæðis, — og enda þótt sú viður-
kenning kostaði nokkurn þungbæran
afslátt á fyllstu kröfum, — þá munu
afrískir menn fylgjast með því ná-
kvæmlega hvernig tekst að ná næsta
áfanga: efnahagslegu sjálfstæði. En
eldraun frelsisstríðsins hefur einmitt
þroskað pólitískan skilning alsírsku
þjóðarinnar stórkostlega.
Hjá hernaðarlegum, pólitískum og
félagslegum forustumönnum frelsis-
hreyfingarinnar hefur sú sannfæring
komið æ skýrar í ljós eftir því sem
lengra leið á Alsírstríðið að hin þjóð-
ernislega frelsisbarátta sem hafin var
1954, mundi því aðeins ná tilgangi
sínum að í kjölfar hennar færi þjóð-
félagsleg bylting. Uppbygging Alsírs,
sem nú mun vonandi hefjast þrátt
fyrir allt, er að skilningi mjög margra
þjóðfrelsissinna sósíalistísk uppbygg-
112