Tímarit Máls og menningar - 01.05.1962, Side 13

ÞJ ÓÐFRELSISBARÁTTA OG SÓSÍALISMI
ið sér í þá aðstöðu að ekkert minna
en algjör bylting, þar sem á allt er
hætt, getur svipt burt drepandi helsi
þess. En einkenni þeirra umbóta-
stjórna sem við völd hafa setið í Suð-
ur-Ameríku eftir stríðið, hefur verið
það, að þær reyndu ekki að skera á
rætur meinsins, heldur ætluðu að gera
endurbœtur á því, ef ekki í samvinnu
við kapitalismann, þá við hliðina á
honum. Landbúnaðarbyltingin var
lífsnauðsynleg, en hún var ekki fram-
kvæmd vegna þess að það hefði kost-
að opið stríð við auðvaldið. Iðnvæð-
ingin kom ekki að hálfum notum,
vegna þess að auðhringunum var lát-
ið eftir nóg frelsi til að hindra hana
eða beina henni inn á þær brautir
sem stefndu að áframhaldandi undir-
okun. Frömuðir umbótanna bundu
sjálfir hendur sínar, það var óhjá-
kvæmileg afleiðing aðferða þeirra.
IJmbœturnar reyndust óframkvœman-
legar, eSa hálfkák, eSa aSeins nýtt
form arSráns. Gróðinn af auðlindum
þessara ríkja, sem hefði framar öllu
þurft að nota til eflingar atvinnuveg-
um þeirra, hélt áfram að streyma til
Norður-Ameríku, jafnt gróði inn-
lendra sem erlendra kapítalista. Það
er gífurlega lærdómsríkt og merki um
hvar auðstéttir heimsins eiga sér föð-
urland, að 1957 námu rómansk-amer-
ískar inneignir í bandarískum bönk-
um 4,5 milljörðum dollara. Til sam-
anburðar er vert að geta þess að öll
fjárfesting Bandaríkjanna í rómönsku
Ameríku var um svipað leyti komin
upp í 6 milljarða dollara. Ekki þarf
mikið ímyndunarafl til að geta sér
þess til að kapítalistar Suður-Amer-
íku eigi nokkur hlutabréf í þeim
bandarísku félögum sem græða 20%
á eymd hinnar óbeinu nýlendukúgun-
ar.
3
Þegar Fidel Castro kom niður úr
fjöllunum 1. janúar 1959 töldu marg-
ir skarpskyggnir athugendur róm-
ansk-amerískra mála að sigur hans
væri óhjákvæmilega inngangurinn að
ósigri byltingarinnar. Þegar til fram-
kvæmdanna kæmi mundi bylting hans
lenda inn í þann sama vítahring sem
allar umbótatilraunir er fram að þeim
tíma höfðu verið hafnar í rómönsku
Ameríku. Það mundi fljótlega koma
í Ijós að byltingarstjórnin ætti ekki
nema um tvo kosti að velja: annað-
hvort að svíkja loforð byltingarinnar
til að treina fram lífið, eða deyja ef
hún gerði sig líklega til að efna bylt-
ingarloforðin. Raunverulega væri að-
staða hennar þannig að hún yrði að
gefa Washington tryggingu fyrir því
að hún mundi ekki gera neinar rót-
tækar breytingar á ríkjandi ástandi,
að öðrum kosti mundi Bandaríkja-
stjórn svelta hana inni, kæfa efna-
hagslífið; á hinn bóginn yrði engum
varanlegum endurbótum á efnahag
landsins við komið með öðru móti en
því að ganga í berhögg við hagsmuni
107