Tímarit Máls og menningar - 01.07.1962, Qupperneq 51

VÖLUNDARH ÚSIÐ
Beygður og auðmýktur, þótt á annan hátt sé, situr Axel við skrifborð sitt
og byrgir andlitið í höndum sér. Oneitanlega er hann í vanda staddur: hann
hefur lagt heiður sinn að veði og tekið svari manneskju sem engan veginn var
þess virði að hann tæki svari hennar. Hann hefur, vægast sagt, gert sig hlægi-
legan.
Samt er það ekki sú hlið málsins sem hann brýtur heilann um. Hvort hann
hefur gert sig hlægilegan eða ekki, það stendur honum hreint á sama um. Hann
sér fyrir sér sýn sem ekki vill yfirgefa hann. Hann sér þetta ókunna og skelfi-
lega stúlkuandlit sem á ákveðnu, kyrrlátu kvöldi lokkaði hann á einhvern dul-
arfullan hátt út að glugganum. Hverskonar andlit var þetta? Hverskonar
mannvera? Betlari? Tvímælalaust! Augu hennar betluðu, munnur hennar
betlaði, b*os hennar, öll þessi hjálparvana, vesæla litla mannvera betlaði. En
betlaði hvað?
Gullpeningnum hafði hún kastað. Það var að slíta öll náttúrleg tengsl milli
þurfalings og pyngjunnar. Smávægileg tortryggni hafði getað sært hana svo
djúpt, að hún hikaði ekki við að kasta frá sér öllu því góða sem ný vinátta
eða ást megnar að veita.
Og hvað var hún svo? Réttur og sléttur þjófur, hvinnsk götudrós.
Þetta er gáta til að brjóta heilann um, með drúpandi höfði og lokuðum aug-
um. Orðalaust grubl í myndum sem sverja hver gegn annarri, afneita hver
annarri, ljúga hver; upp á aðra. Eða minningin hin, um augnablikið þegar
glerveggurinn brast á milli tveggja heima. Er lausnin á gátunni fólgin í þeirri
minningu, því augnabliki?
Ungi herrann brýtur heilann, og sá trúasti meðal þjóna vakir, röltir um og
sýslar eins og tortrygginn og áhyggj ufullur búálfur. Við heilabrotum húsbónd-
ans getur hann ekkert gert, hversu ógaman sem það er að horfa á hann sitja
svona. En það getur verið ástæða til að líta eftir í herberginu, taka til handar-
gagns, gá að hvort ekki í öllu falli...
Og svo gerir hann uppgötvun. A arinhillunni liggur lítið hulstur. Það hefur
alltaf legið þarna innan um annað smádót, og það er þarna ennþá. En það
er opið. Og tómt. Karlinn tekur það upp, skoðar það í krók og kring — og
skömm frá að segja, glaðnar yfir andliti hans. Því það er svo gaman að fá að
hafa á réttu að standa — jafnvel þótt það rétta sé sorglegt.
Jahá, nú skal húsbóndinn fá að sjá.
Já, húsbóndinn vaknar við og sér. Starir með galopnum augum. Svo stend-
ur hann snögglega upp, svo snögglega og æðislega, að þeim gamla fellur allur
ketill í eld.
TÍMARIT máls oc mennincar
241
16