Tímarit Máls og menningar - 01.07.1962, Blaðsíða 72

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
hvað hefði leitt okkur til að hefja slíka bar-
áttu. Við sem hér erum ákærð erum þess
albúin að fara í fangelsi, því við trúum að
þetta sé áhrifamesta aðferðin sem við get-
um beitt til að bjarga landi okkar og heim-
inum ...“
í grein sem nefnist Málstaður hlutleysis-
ins segir Russel að krafan um að við verð-
um að vera undir það búin að deyja fyrir
hinn frjálsa heim sé aðeins orðaglamur.
„Við erum stundum hátíðlega hvött til að
vera viðbúin að deyja í þágu mikils mál-
efnis, án þess að hugsa út í hvort dauði
okkar verði því málefni til gagns. Þetta er
helber fávizka. Við sýndum árið 1940 að
við vorum fús til að deyja ef það þjónaði
einhverjum tilgangi. En fúsleiki til að
deyja án þess að nokkm málefni sé gert
gagn er sjúkdómsmerki og ekkert annað.
Fyrir mitt leyti vildi ég, bæði sem föður-
landsvinur og mannkynsvinur, að Bretland
lýsti opinberlega yfir hlutleysi í deilunni
milli Ameríku og Rússlands. Röksemd föð-
urlandsvinarins er augljós. Enginn föður-
landsvinur mundi vilja horfa upp á land sitt
útmáð án þess að þeir lífshættir sem gefa
landi hans gildi séu nokkru að bættari. Og
eins og nú er ástatt, meðan Bretland heldur
áfram að vera í bandalagi við Ameríku, er
alvarleg hætta á að brezku þjóðinni verði
útrýmt án þess að það gagni að neinu leyti
Ameríku eða vestrænum lífsháttum.
Frá sjónarmiði alls mannkynsins er þess
að gæta, að heiminum stafar ógn af fjand-
skapnum milli Rússlands og Ameríku, og
allt það sem getur dregið úr þeim fjand.
skap er þjónusta við mannkynið."
Þetta er það sjónarmið sem Bertrand
Russel boðar nú hvenær sem honum gefst
færi á. Hann helgar síðustu ár ævi sinnar
baráttunni gegn atómvopnum, útskýrir fyrir
fólki hvaða hættur mundu steðja að mann-
kyninu ef atómstríð hæfist annaðhvort sam-
kvæmt áætlun eða af óhappi, og hann boðar
löndum sínum hlutlausa utanríkispólitík í
stað þeirrar utanríkisstefnu sem styðst við
vopnamátt Atlantshafsbandalagsins.
Það er sízt að undra þó hann hafi mætt
harðri andstöðu og gagnrýni af hálfu þeirra
sem enn vaða í þeirri villu að öryggi okkar
aukizt í réttu hlutfalli við auknar birgðir
atóm- og vetnisvopna.
Russel svarar þessum gagnrýnendum með
óhrekjandi rökum. Hann minnir á að Bret-
land sé orðið flugvélamóðurskip Bandaríkj-
anna. Hann spyr: „Hvernig getur Bretland,
þessi eyja með sínum þéttbýlu iðnaðarsvæð-
um, orðið varið í atómstríði, þegar fáein
flugskeyti með vetnissprengjum gætu eytt
öllu lífi Bretlands á fáeinum klukkustund-
um?“
Það er ekki til neitt skynsamlegt svar við
þessari spumingu.
Bertrand Russel hefur alla ævi trúað á
skynsemina, hann hefur litið á hvert við-
fangsefni frá sjónarmiði skynseminnar, rök-
fræðinnar, stærðfræðinnar, og barátta hans
hefur að markmiði að hindra eyðingu
mannkynsins.
í bæklingi sínum, Við verðurn að sigra,
ritar Bertrand Russel:
„Mér er ógjömingur að skilja sálarlíf
þeirra sem horfa rólega og reikningslega
fram á hið mikla blóðbað sem þeim finnst
aðdáunarvert. Ég hlýt að vera þeirrar skoð-
unar að það verði hinn mesti og að líkind-
um hinn síðasti þeirra mörgu glæpa sem
hafa myrkvað sögu mannkynsins.
Hvaða álit hefðuð þið á einstaklingi sem
væri fús til að tryggja sigur stjórnmála-
flokks síns með því að dæma böm sín til
kvalafulls dauðdaga? Hvaða álit hefðuð
þið á manni sem væri fús til að fremja
þann glæp á öllu mannkyninu? En þetta
eru vestrænar ríkisstjómir að gera. Og allir
þeir sem hafa kosið þessar ríkisstjómir em
samsekir um þessa miklu illmennsku.
Það er skylda okkar, skylda þeirra sem
262