Tímarit Máls og menningar - 01.07.1962, Blaðsíða 68

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Þannig getur Luthuli orðiS búmerang
fyrir hina afrísku frelsishreyfingu.
Við skulum ekki gera frelsishreyfingu
Suður-Afríku þann órétt, að álíta að samtök
Luthulis séu eina mynd hennar. Og í sjálfu
sér stefna borgaraleg vinmæli við hann að
því að afvopna hin ákveðnari framfaraöfl
innan frelsishreyfingarinnar.
Frá ANC klofnaði róttækari armur PAC
(Panafrican Congress, Al-afríski þjóðþings-
flokkurinn), undir forystu 38 ára gamals
blökkumanns, málfræðings og sagnfræð-
ings: Robert Sobukwe, sem áhangendur
hans kalla „mangalise", hinn undursam-
lega. Sumarið 1960 voru fylgismenn PAC
u. þ. b. 31 þúsund að tölu.
Kröfugangan mikla í Sharpeville 31. marz
1960, annað svar við vegabréfslögunum, er
skrifuð á reikning Sobukwes. Hann skor-
aði á blökkumenn að flykkjast til lögreglu-
stöðvar borgarinnar vegabréfslausir og
bjóða handtökuógnuninni byrginn (fyrir að
bera ekki vegabréfið). Með því ætlaði hann
að fá eftirfarandi atriðum framgengt:
1. Lömun lögreglukerfisins, þar eð ekki
er hægt að fangelsa tugþúsundir í
einu,
2. Lömun iðnaðarins á staðnum, sem
ekki getur starfað án hins svarta
vinnuafls.
Sem kunnugt er, var hinni friðsömu
kröfugöngu 20 þúsund blökkumanna í
Sharpeville dreift á hálftíma með vélbyss-
um, skriðdrekum og þrýstiloftsflugvélum.
Árangur: 71 dauðir, 150 særðir.
Skoðun Luthulis er síður þekkt: „Vér
munum sjá um, að sverð þeirra (hinnar
hvítu ríkisstjórnar) ryðgi í slíðrunum. Vér
munum ekki gefa þjóðernissinnum neitt
tækifæri til að beita vopnum. En æsinga-
maðurinn Sobukwe hefur lagt út á braut
valdbeitingarinnar."1
1 Spiegel, 30. 3.1960.
Og dómsmálaráðherra Búanna: „PAC
vill hvorki frið né reglu. Þeir vilja landið
okkar.“
Jarðeignaskiptingin: Ef meðaljarðeign
hvíts manns er táknuð með vísitölunni 97,
fær hver blökkumaður 2,5.2 Þrjár milljónir
hvítra innflytjenda ákæra ellefu milljónir
hörundsdökkra: Þeir vilja landið okkar!
f apríl 1960 voru bæði ANC og PAC
bannaðir. Bæði samtökin starfa leynilega
áfram.
Þess er skylt að geta um Sobukwe, að
hann vill leysa kynþáttavandamál Suður-
Afríku með því að vísa öllum hvítum úr
landi; svart eSa hvítt. Einnig hann hefur
látið leiðast til þess að ferðast aðeins á
öðrum jámbrautarteininum: kynþátta-
vandamál. — En lestin fer á tveim teinum:
KYNÞÁTTAVANDAMÁL og STÉTTA-
VANDAMÁL.
Svo lengi, sem rán lands og náttúruauð-
æfa, sem og notkun mannlegs vinnuafls á
ódýrasta hátt, löggrundvallast á kynþátta-
mismun, leggja eigendurnir í þjóðfélaginu
(nú sem stendur hinir hvítu í nýlendunum)
aðaláherzlu á kynþáttavandamálið. En þeg-
ar baráttan um kynþáttajafnrétti eykst að
víðáttu og tekur á sig róttæk, byltinga-
kennd form, að sama skapi sem þjóðfélag
hinna svörtu deilist sjálft í öreiga og eig-
endur (eða betur setta fyrst framan af), þá
eru hinir hvítu kapítalistar reiðubúnir að
gefa eftir um kynþáttajafnréttið. — Gegn
því verði, að eignaraðstæðumar haldist ó-
breyttar!
Bezta dæmið um þetta sem stendur er
Kongó. Þar hefur „Union Miniére du Haut
Katanga", ekki síður en „Tanganyika Con-
cessions“, yfir að ráða hinum svörtu stólp-
um þjóðfélagsins.
Það er ekki nema rökrétt afleiðing iðn-
2 Olderogge: „Die Völker Afrikas" (Þjóð-
ir Afríku), Berlin 1960, II. bindi, bls. 679.
258