Tímarit Máls og menningar - 01.07.1962, Qupperneq 66

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
í rétttrúaðri kristni; stundaði svo nám við
Adams-háskólann (Adams-College), þar
sem hann síðan dvaldist í fimmtán ár sem
kennari.
Þrjátíu og sjö ára að aldri hlaut hann að
erfðum frá frænda sínum höfðingjaembætt-
ið yfir 170 þúsund sálum Amakholwa-ætt-
flokksins, en hann telst til Zulu-þjóðflokks-
ins í Natal-héraði.
Luthuli, ættflokkshöfðingi í hálfan ann-
an áratug, fékk nóg tækifæri til að kynnast
hversdagslífi blökkumanna, Indverja og
allra þeirra annarra, sem við kynþáttakúg-
un búa. Kristilegar tilfinningar hans blönd-
uðust pólitískri yfirvegan.
1938 sat hann heimskirkjuþing á Ind-
landi, 10 árum síðar ferðaðist kirkjufull-
trúinn Luthuli til USA, þar sem hann gekk
í amerísku safnaðarkirkjuna (Congregation
Church).
Um þetta leyti, 1948, sigraði „Þjóðemis-
sameiningarflokkur" Búanna í fyrsta sinn
hinn brezkviljaða „Sambandsflokk" í kosn-
ingum. Þessi áreiðanlega tjáning þjóðar-
viljans — af 14 milljónum íbúa Sambands-
ríkja Suður-Afrfku hafa 3 milljónir kosn-
ingarrétt, enda fyrir guðs skuld hvítir á hör-
und — leiddi til valdatöku Búaprestsins og
blaðaútgefandans, Daniel F. Malan.
Hann flýtti sér að jarðfesta hina 3 stólpa,
sem Apartheid (kynþáttaaðskilnaður)
stendur á, í suðurafrískri löggjöf:
1. Lög gegn hjónabandi fólks af ólíkum
kynþáttum,
2. Aðskilin íbúðahverfi kynþáttanna,
3. íbúaskráning.
Á svipaðan hátt, í formi smásálarlegra,
fyrst í stað ógagnsærra útilokunarlaga, hóf
Hitler að framkvæma Gyðingastefnu sína,
en í Suður-Afríku eru hlutföll kynflokk-
anna slík að ekki getur verið um útrýmingu
að ræða, heldur algjöran aðskilnað og þræl-
dóm.
Afleiðing þessarar stefnu varð m. a. sú,
að ANC hafði sig stöðugt meira í frammi
og efldist að fylgi og áhrifum.
Kynþáttakúgunin, sérlega í því formi, að
allir blökkumenn sama ættflokks voru flutt-
ir á sama afmarkað svæði, eða negrunum
var vísað úr borgunum, harðnaði undir Búa-
veldinu. 1951 lagði Luthuli höfðingjatitil-
inn á hilluna og helgaði sig eingöngu stjórn-
málum, í ANC-hreyfingunni. 1952 varð
hann forseti samtakanna, þegar á því ári
sendir ríkisstjórnin hann í útlegð til fæð-
ingarþorps síns, Groutville. ANC gerði rík-
isstjórninni og lögreglu hennar æ erfiðara
fyrir með verkföllum gegn Apartheid-lögun-
um og lágum launum, með kröfugöngum og
með því að fara eftir þeirri áskorun Lut-
hulis að kaupa engar suðurafrískar vörur.
Þetta verzlunarbann fór nokkrum árum síð-
ar sem eldur í sinu yfir mörg Asíu- og Ev-
rópuríki.
Luthuli var einnig, ásamt mörgurn öðr-
um, flæktur í hin hlægilegu landráðarétt-
arhöld í Pretoria 1957. Við þau var m. a.
rússnesk matreiðslubók notuð sem sönnun
um kommúníska neðanjarðarstarfsemi.
Þegar Luthuli var látinn laus úr fangelsinu
1958, eftir að hafa kynnzt hnútasvipunni á
eigin skrokki tóku hinir hörundsdökku
þannig á móti honum, að líkast sigurför
var. Um þetta leyti byrjaði ríkisstjórnin á
því á nýjan leik að skylda alla dökka menn
til að bera vegabréf. Þeir voru skyldaðir til
að bera alltaf á sér persónuskilríki með
nafni, ættflokki, vinnustað og heimilisfangi.
Auk þess var þeim bannað að yfirgefa
heimastað sinn, þ. e. máttu ekki ferðast, né
máttu þeir sjást á götum úti eftir kl. 9 á
kvöldin. Sem svar við þessu skoraði Luthuli
á þolendur fyrirmælanna að fleygja skilríkj-
unum á eld. Sjálfur reif hann skilríki sín
fyrir framan myndavélar útlendra frétta-
manna.
Ríkisstjórnin sló aftur til hans og sendi
hann á nýjan leik í útlegð til Groutville
256