Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1980, Page 142

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1980, Page 142
Tímarit Má/s og menn 'tngar skrifað um sýningar Berliner Ensemble á fimmta og sjötta áratugnum á meðan Brechts naut við, því að þær voru greinilega eitt af ævintýrunum í leiksögu okkar tíma. Honum gafst þarna kostur á að byggja á þeim róttæku tilraunum sem rússneskir og þýskir leikstjórar gerðu með leikhúsformið á þriðja og f)órða áratug aldarinnar og fljótt á litið getur virst sem hann hafi borið þessar tilraunir fram til sigurs. En hér verður að huga að ýmsu, því að eins og kom fram í fyrri grein minni vakti mun meira fyrir Brecht — a. m. k. ef marka má orð hans sjálfs — en skapa nýjan sýningarstíl; hann vildi algerlega nýtt leikhúsform sem hæfði bjartsvnum og byltingarsinnuðum mönnum nútímans. Þess vegna er ekki nóg að einblína á listrænan árangur Berliner Ensemble og nota hann sem sönnun fyrir ágæti þeirra hugmynda og kenninga sem Brecht setti fram um leikhúsið. Það verður einnig að hafa í huga þjóðfélagslegar forsendur leikhússins og þau viðbrögð sem starfsemi þess og stefna vakti, jafnt meðal valdhafa sem óbreyttra áhorfenda. Margir hafa haldið að kenningar Brechts gætu orðið mönnum leiðarljós við að umbylta þjóðfélagslegu hlutverki leikhússins, færa það nær raunveruleikanum og blása um leið nýju lífi í alla listræna tjáningu þess. Þcss vegna er eðlilegt að spyrja þess hvernig Brecht hafi sjálfum gengið að nálgast þau listpólitisku markmið sem hann boðaði, þegar hann fékk loksins það tækifæri sem hann hafði sóst eftir alla ævi. Arangur hans að þessu leyti hlýtur að vera besti mælikvarðinn á almennt gildi hugmynda hans og án þess að leggja mat á þennan árangur er hæpið að svara því hvort eitthvað í þeim geti komið nútíma leikhúsfólki að gagni. Það var engan veginn eins sjálfsagt mál og mönnum kann að virðast nú að Brecht skyldi setjast að í þeim hluta Þýskalands sem hafði komið í hlut Sovétríkjanna en ekki í þeim sem vesturveldin skiptu með sér. Eftir að hann sneri aftur til Evrópu frá Bandaríkjunum, þar sem hann hafði dvalið flest styrjaldarárin, sýndi hann sömu forsjálni og í febrúar 1933, þegar hann flúði frá Þýskalandi daginn eftir að nasistar kveiktu í þinghúsinu i Berlín. Hann settist fyrst að í Zúrich i Sviss og tók að kanna allar aðstæður vandlega. Líkt og margir samtímamenn hans trúði hann því ekki að skipting Þýskalands yrði til fram- búðar. Það skipti hann mjög miklu að verk hans næðu til allra þýskumælandi manna og eflaust hefur hann verið staðráðinn í að hreppa ekki sömu örlög og „formalistarnir" á sinum tíma. En það sem virðist hafa gert gæfumuninn var að austanmegin var leikhúsið honum opnara en vestantjalds. í vesturhlutanum var hann virtur sem skáld en tortryggður pólitískt, en þegar hann kom til Aust- ur-Berlínar biðu hans opinberar móttökunefndir sem í voru gamlir kunningjar og samherjar. Hann álcvað þó ekki að taka sér bólfestu i Þýska alþýðulýðveldinu 396
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.